واحد خبر mobile.ir : تحلیل‌ها نشان می‌دهد که هیچ چشم‌انداز و حتی نشانه‌ای از توقف یا کاهش کمبود جهانی تراشه در آینده نزدیک وجود ندارد و شرایط در حال بدتر شدن است. به گفته کارشناسان، کمبود نیروی انسانی واجد شرایط، به ویژه مهندسان ماهر برای طراحی تراشه‌های جدید و حل مشکل تولید محصولات پیشرفته، از جمله دلایل کمبود منابع مورد نیاز در این صنعت محسوب می‌شود. وا‌ل‌ استریت ‌ژورنال در گزارش اخیر خود از بازار جهانی تراشه با استناد به منابع گوناگون، از شکاف فزاینده میان عرضه و تقاضای این قطعات سخن گفته است. به نوشته این نشریه، بزرگ‌ترین سازندگان تراشه در حال رقابت برای جذب کارکنانی هستند که چرخ تولید را در کارخانجات پرشمار آن‌ها در سراسر جهان به گردش درآورند.

کمبود کارگران ماهر و واجد شرایط سال‌هاست که سبب نگرانی مدیران صنعت نیمه‌رسانا شده است. از دید آن‌ها این نگرانی اکنون با موج جدید کمبود نیروهای کار در جهان تشدید شده و برآوردن تقاضای فزاینده برای ابزارهای دیجیتالی، در کنار رقابت دولت‌ها بر سر تقویت قابلیت‌های تولید تراشه در داخل، به پیچیدگی حل این مسئله افزوده است.

امروزه بسیاری از صنایع با کمبود نیروی کار مواجه هستند و در این میان سازندگان تراشه از مزیتی نسبی برخوردارند. چرا که فرآیندهای تولیدی آن‌ها از جمله اتوماتیک‌ترین روش‌ها به شمار می‌رود. با این حال تجهیزات پیشرفته مورد استفاده در تأسیسات ساخت تراشه برای عملکرد مطلوب همچنان به کارکنان ماهر نیازمند است؛ امری که باعث ایجاد تقاضای بسیار زیاد برای کارکنان در زمینه‌های تخصصی شده است.

شرکت اینتل متعهد شده که در سال‌های آتی، بیش از 100 میلیارد دلار در کارخانه‌های ایالات متحده و اروپا سرمایه‌گذاری کند. TSMC، سامسونگ و دیگر برندهای برتر این صنعت نیز برنامه‌های گسترده‌ای را برای حضور همه‌جانبه در این حوزه به مرحله اجرا درآورده‌اند. تأسیسات جدید ساخت تراشه که به کارخانه‌های ساخت یا fab شهرت دارند، نیازمند هزاران مهندس تحصیل‌کرده و دارای تخصص دانشگاهی هستند که در کنار تکنسین‌های ناظر بر فرایند تولید، به ابداعات و نوآوری‌های پژوهشگران جامه عمل بپوشانند. اما تأمین این نیاز گسترده با توجه به شرایط بازار به دشواری صورت می‌گیرد. چنان که در تایوان، جایی که کمپانی TSMC سازنده برتر تراشه‌های پیشرفته از جمله سری A و سری M اپل مستقر است، این مسئله به بحران تبدیل شده است. در واقع با آن که مشتریان بزرگ این مجموعه از جمله شرکت اپل، طراحی تراشه‌ها را خود بر عهده گرفته‌اند، TSMC برای راه‌اندازی کارخانه‌ها همچنان به نیروهای متخصص نیاز دارد و سطح این نیاز پیوسته در حال افزایش است.

مطابق اعلام موسسه کاریابی 104 Job Bank، شکاف استخدامی میان عرضه و تقاضای نیروی کار در تایوان به بیشترین میزان خود در شش سال گذشته رسیده است. همچنین بر اساس گزارش منتشرشده در آگوست 2021 از این پلتفرم جذب نیرو، تخمین زده می‌شود که میانگین کمبود ماهانه کارگران در بخش نیمه‌رسانا حدود 27,200 نفر باشد؛ عددی که نسبت به سال پیش افزایش 44 درصدی را نشان می‌دهد. این گزارش همچنین با اشاره به افزایش میانگین درآمد ماهانه در بخش تولید تراشه، از رسیدن حقوق پرداختی به متخصصان این حوزه به بالاترین سطح در بیش از یک دهه گذشته خبر داده است.

یائو ون چانگ (Yao-Wen Chang)، رئیس دانشکده مهندسی برق و علوم کامپیوتر دانشگاه ملی تایوان که یکی از مراکز برتر تربیت مهندس در این کشور است، می‌گوید: « مشکل کمبود استعداد [و تخصص مورد نیاز] عمدتاً به دلیل افزایش تقاضا شدیدتر شده است. من به توانایی حل کامل این مشکل چندان خوش‌بین نیستم.»

کمبود مهندسان خبره در تایوان، ممکن است تلاش‌های این کشور برای ماندن در خط مقدم فناوری‌های پیشرفته را دشوارتر سازد؛ آن هم در شرایطی که محصولات نیمه‌رسانا و تولید آن‌ها پیوسته پیچیده‌تر می‌شوند. تری تسائو (Terry Tsao)، مدیر ارشد بازاریابی انجمن صنعت SEMI و رئیس شعبه تایوان این انجمن در این باره می‌گوید: «جذب دارندگان مدرک دکتری بیشتر از هر زمان مورد نیاز است تا بتوان از آن‌ها در نسل بعدی صنعت نیمه‌رسانا بهره گرفت.»

در این میان ماهیت پشت صحنه و در سایه صنعت تراشه‌سازی، چالش دیگری در فرایند جذب مهندسان نرم‌افزار به این بخش محسوب می‌شود. چرا که بر خلاف زمینه‌هایی همچون طراحی و توسعه برنامه‌ها و اپ‌ها، هیچ راهی برای معرفی توسعه‌دهندگان به مصرف‌کنندگان و افزایش شهرت آن‌ها وجود ندارد.

به گفته خانم سانتوش کورینک (Santosh Kurinec)، استاد موسسه فناوری روچستر، تعداد دانشجویانی که در برنامه کارشناسی مهندسی برق میکروالکترونیک برای طراحی و ساخت نیمه‌هادی‌های این دانشکده ثبت نام کرده‌اند، به طور پیوسته کاهش یافته و از حدود 50 نفر در اواسط دهه 1980 حالا به حدود 10 نفر رسیده است. از دید او جوانان اغلب می‌خواهند «اپلیکیشنی برای عرضه در گوگل، فیس‌بوک و شرکت‌های مشابه بسازند» و تمایل چندانی به حضور در بخش‌های زیرساختی ندارند.

از سوی دیگر در کشوری همچون ایالات متحده، محدودیت‌های سخت‌گیرانه‌ درباره تعداد مهندسان قابل استخدام از خارج کشور و شرایط صدور ویزای کار برای آن‌ها، دشواری دیگری را در مسیر تأمین نیازهای صنعت نیمه‌رسانا ایجاد کرده است. بر اساس گزارش تازه اپل، محدودیت‌های عرضه جهانی تراشه، تنها در سه‌ماهه چهارم 2021، بالغ بر 6 میلیارد دلار به این کمپانی آمریکایی زیان رسانده است.

همچنین بر اساس گزارش شرکت مدیریت استعداد Eightfold.ai، تنها در ایالات متحده، حدود 70 تا 90 هزار کارگر باید تا سال 2025 به نیروی کار اضافه شوند تا نیازهای اساسی برای توسعه مورد نظر در بخش تولید تراشه برآورده شود. بر اساس مطالعات این موسسه، طرح توسعه بلندپروازانه‌تری که مورد نظر برخی اعضای کنگره است و استقلال کامل ایالات متحده از تأمین قطعات از خارج را مد نظر دارد، نیاز به کارگران ماهر را حتی به 300 هزار نفر افزایش خواهد داد.

البته در رقابت شدید برای جذب استعدادهای برتر، دولت‌ها نقشی ویژه بر عهده دارند. به طور مثال، در پی کاهش تعداد فارغ‌التحصیلان آمریکایی و تغییر روند ثبت ‌نام به سوی دانشجویان خارجی، شرکت‌های تولید تراشه در ایالات متحده در چانه‌زنی با قانون‌گذاران این کشور در تلاشند تا مجوز استخدام نیرو از خارج کشور را به دست آورند.

دولت تایوان هم در ماه می 2021، قانونی را به منظور ارتقای نوآوری و آموزش در بخش‌ فناوری‌های پیشرفته، از جمله صنعت نیمه‌رسانا به تصویب رساند؛ قانونی که به راه‌اندازی مراکز آموزش تخصصی، از طریق همکاری دانشگاه‌های تایوانی و مشارکت شرکت‌هایی همچون TSMC انجامیده است. در همین راستا، مارک لیو (Mark Liu)، رئیس هیئت مدیره کمپانی TSMC با استقبال از همکاری صنعت و دانشگاه بر این باور است که این تلاش مشترک می‌تواند نیازهای آتی صنعت را در تایوان، به تدریج و در بازه‌ای ده ساله برطرف کند. امری که در کنار جذب استعدادهای خارجی، مشکلات تراشه‌ساز تایوانی را از پیشِ رو برخواهد داشت.

کشور چین نیز در تلاش برای خودکفایی در حوزه فناوری‌های پیشرفته، از جمله تراشه‌ها و هوش مصنوعی، مدارس تخصصی و تحقیقاتی نیمه‌رسانا و آموزش‌های مرتبط با تولید آن‌ها را راه‌اندازی کرده است. همچنین دوازده دانشگاه چینی کالج‌هایی با برنامه درسی متمرکز بر طراحی و تولید تراشه را از دسامبر سال گذشته میلادی تأسیس کرده‌اند که دانشگاه‌های پکن و تسینگ هوا (Tsinghua University) از آن جمله‌اند.

ایوان پلاتونوف (Ivan Platonov)، مدیر پژوهشی شرکت تحقیقاتی فناوری EqualOcean در پکن، تخمین می‌زند که نیروی کار صنعت نیمه‌رسانای چین در پنج سال گذشته، به علت افزایش سرمایه‌گذاری در بخش تراشه، تقریباً دو برابر شده و در عین حال، این کشور در سال 2020 همچنان با کمبود 250 هزار مهندس مواجه بوده است.