واحد خبر mobile.ir : از نخستین روزهای محبوبیت و انفجار گوشی‌های هوشمند تا به امروز مسئله آپدیت اندروید در اسمارت‌فون‌های متعدد این رده فارغ از شرکت سازنده و جایگاه دیوایس‌ها، همواره مشکل‌آفرین بوده و دریافت سریع و بلافاصله نسخه‌‌های جدید این سیستم‌عامل، برای تقریبا تمامی کاربران دست کمی از یک رویای تمام‌عیار نداشته و هنوز نیز ندارد. البته داستان گوشی‌های نکسوس و پیکسل‌ متفاوت است و با اینکه در این رده نیز تأخیرهایی وجود دارد اما حداقل تا دو سال پشتیبانی نرم‌افزاری صورت می‌پذیرد. گوگل برای حل این مشکل و آسان‌تر ساختن پروسه آپدیت در گوشی‌های اندرویدی امروز از پروژه جدیدی به نام Treble پرده برداشت که ظاهرا از نسل بعدی این سیستم‌عامل یعنی اندروید O جامع عمل به خود می‌پوشد.

گوگل معمولا اعلام تغییرات بزرگی از این دست را به کنفرانس توسعه‌دهنده‌گان خود موسوم به Google I/O موکول می‌کند اما امسال در فاصله کوتاه باقی مانده تا این دوره از I/O، پروژه جدید Treble به صورت نچندان مفصل در یک بلاگ گوگل منتشر شده است. گوگل در ابتدای معرفی این پروژه ضمن اشاره به مشکلات سازندگان در صرف وقت و هزینه‌های بالا برای ارتقا به نسخه‌های جدید اندروید، از Treble به عنوان بزرگ‌ترین تغییر صورت گرفته در معماری سیستم سطح پایین (low-level system) اندروید تا به امروز یاد کرده است.

تلاش‌های گوگل برای ساده‌سازی ساختار آپدیت اندروید البته ظاهرا از مدت‌ها پیش آغاز شد است؛ در اوائل سال گذشته میلادی و همزمان با ارائه نخستین ورژن‌های پیش‌نمایش توسعه‌دهنده‌گان (developer preview) برای اندروید نوقا که در آن زمان اندروید N نامیده می‌شد تغییرات مشخصی در این زمینه نسبت به اندروید پیشین مشاهده شد. گوگل در این نسخه از اندروید ساختار پارتیشن‌بندی جدیدی را به‌کار گرفته بود که یک پارتیشن جدید برای سازندگان دیوایس‌ها (vendor partition) را در نیز در بر می‌گرفت؛ در این پارتیشن جدید برخی از فایل‌هایی که پیش از این در فولدرهای اصلی حاضر در پارتیشن سیستم حضور داشتند همراه با بعضی فایل‌های شرکت سازنده گوشی، قرار داشت. در زمان بوت سیستم نیز برخی از فایل‌های هسته اصلی سیستم‌عامل در این فولدر بازنویسی و اصطلاحا duplicate می‌شدند. طراحی vendor partition در سال گذشته را می‌توان نخستین تلاش گوگل برای تسهیل پروسه آپدیت با در اختیار قرار دادن فضایی مخصوص تولیدکنندگان و مجزا از هسته اصلی اندروید تعبیر کرد.

برای فهم بهتر پروژه Treble نخست بهتر است سرنوشت اندروید از نوشته شدن تا اجرای آن در یک گوشی موبایل را با هم مرور کنیم. اندروید طبیعتا محصولی از شرکت گوگل است که با وجود آنکه شرکت‌های متعددی در راستای بهبود آن با این شرکت همکاری می‌کنند اما بسته نهایی و آنچه در نهایت در اختیار سازندگان موبایل قرار می‌گیرد را گوگل خود به تنهایی ارائه می‌کند. هر نسخه این پلتفرم توسط هر کسی قابل دانلود و به‌کارگیری‌ست اما این اندروید خام به خودی خود یک سیستم‌عامل کامل برای موبایل نیست و بدین‌منظور حداقل تا به امروز و قبل از معرفی Treble دو تا سه مرحله دیگر برای کاربردی ساختن اندروید لازم است. در مرحله نخست شرکت‌های سازنده قطعات سخت‌افزاری و سازندگان چیپ‌ست همچون کوالکام و سامسونگ نسخه جدید اندروید را برای قطعات ساخت این شرکت‌ها بهینه‌سازی می‌کنند و از کارکرد تمامی درایورها و قابلیت‌های سخت‌افزاری قطعات خود تحت اندروید جدید اطمینان حاصل می‌کنند.

در مرحله دوم سازندگان گوشی‌های موبایل و شرکت‌های نام آشنای این رده مثل سامسونگ، سونی، LG، هواوی و HTC وارد عمل شده و فاز بهینه‌سازی این برندها برای اطمینان از کارکرد تمامی ساخت‌افزارها، ایجاد تغییرات در پوسته نرم‌افزاری، افزودن اپلیکیشن‌های مخصوص هر شرکت و ایجاد تغییرات احتمالی در هسته سیستم‌عامل برای افزودن امکاناتی خاص و ویژه به انجام می‌رسد (از این امکانات ویژه می‌توان از قابلیت Multi-Window و اجرای همزمان دو اپلیکیشن در کنار هم نام برد که تا قبل از اندروید 7 تنها در برخی گوشی‌های خاص وجود داشت). در بسیاری از موارد مرحله‌ سومی نیز به مراحل قبلی افزوده می‌شود که در طی آن اپراتورهای موبایل نیز تغییراتی را در این میان ایجاد کرده و برخی اپلیکیشن‌ها را نیز به لیست نهایی اندروید می‌افزایند.

تا قبل از ارائه پروژه Treble و تا همین امروز تمامی مراحل بالا حین ارائه یک آپدیت و در دسترس قرار گرفتن آن برای کاربران حتمی و لازم‌الاجرا است و تمامی کدها باید به صورت کامل در هسته اصلی اندروید به صورت یک پکیج یکتا (منحصر به فرد برای هر شرکت) جای‌گذاری شوند که نگفته پیداست چه وقت و هزینه‌ای بدین‌منظور از سوی شرکت‌های سازنده برای ارائه یک آپدیت جدید مصرف می‌شود. نکته جالب اینکه این موارد نه‌تنها برای یک آپدیت حاوی ورژن جدید اندروید بلکه حتی در یک آپدیت معمول امنیتی (بدون تغییر نسخه سیستم‌عامل) نیز می‌بایست انجام پذیرد. به بیان دیگر گوگل تا به امروز به جای ارائه یک سیستم‌عامل ثابت که برای همه دیوایس‌ها یکسان بوده و در همه قابل اجرا است یک پلتفرم غیر کامل را در اختیار همگان قرار داده و سپس این وظیفه سازندگان سخت‌افزار و شرکت‌های سازنده موبایل و اپراتورهاست تا بقیه کارها را برای کارکرد بدون نقص سیستم‌عامل روی دیوایس‌های مختلف انجام دهند.

شرایط در Treble به گونه‌ای تغییر کرده که اینک سیستم‌عامل اصلی دارای جایگاه و پارتیشن اختصاصی خود است که در همه دیوایس‌ها فارغ از نوع سخت‌افزار و شرکت سازنده یکسان و آماده استفاده خواهد بود و سازندگان قطعات نیز پارتیشن جداگانه خود برای اطمینان از کارکرد صحیح قطعات روی پلتفرم جدید خواهند داشت. در پروژه Treble بخش اول از مراحل سه‌گانه بالا یعنی تطبیق شرکت‌های سازنده قطعات سخت‌افزاری و سازندگان چیپ‌ست با سیستم‌عامل مورد پوشش قرار گرفته و با شکل‌گیری اینترفیس فروشندگان (vendor interface)، سازندگان قطعات سخت‌افزاری می‌توانند از کارکرد صحیح مجموعه‌های خود بدون دستکاری در کدهای سیستم‌عامل اطمینان حاصل کنند.

این شیوه را می‌توان با آنچه اینک برنامه‌نویسان اندرویدی برای اطمینان از کارکرد برنامه خود در نسخه‌های مختلف اندروید در تست انطباق‌پذیری یا CTS انجام می‌دهند مقایسه کرد و در اینجا نیز فروشندگان قطعات سخت‌افزاری جایگاهی را برای تست انطباق قطعات خود تحت عنوان Vendor Test Suite یا VTS در اختیار دارند. به گفته گوگل فروشندگان قطعات سخت‌افزاری سازگار با مجموعه VTS می‌توانند به سادگی و با تنها آپدیت کردن فریم‌ورک سیستم‌عامل اندروید بدون نیاز به انجام هرگونه کار اضافه‌ای از سوی شرکت‌های سخت‌افزاری، آپدیت جدید را در اختیار کاربران خود قرار دهند. VTS را همانند یک کتابچه راهنما برای ساخت اندروید تصور کنید که با پیروی از دستورالعمل‌های آن می‌توان از کارکرد صحیح و یکسان تغییراتی که گوگل در یک نسخه از اندروید انجام داده روی هر گوشی موبایل مجهز به این نسخه از اندروید اطمینان داشت.

گوگل در این مرحله از دادن اطلاعات با جزئیات بیشتر خودداری کرده و آن را به زمان ارائه کامل Android O موکول کرده است.

توجه به این نکته ضرروی‌ست که پروژه Treble تنها یکی از موانع پیش روی آپدیت سریع سیستم‌عامل اندروید یعنی بخش مرتبط با سازندگان قطعات سخت‌افزاری یا آنگونه که گوگل می‌گوید «silicon vendors» را از پیش رو بر می‌دارد و همچنان حداقل یک مانع بزرگ دیگر یعنی تغییرات نرم‌افزاری سازندگان گوشی‌های موبایل (نصب برنامه‌های اضافه، تغییر پوسته اندروید و...) بر سر راه ارائه سریع آپدیت‌های سیستم‌عامل وجود دارد. باید به این نکته نیز توجه کرد که آپدیت برخی از گوشی‌های موبایل برای شرکت‌های سازنده نه‌تنها وقت و هزینه بالایی را به خود اختصاص می‌دهد بلکه از لحاظ استراتژی فروش نیز به ضرر کمپانی سازنده خواهد بود از این رو نمی‌توان انتظار داشت که حتی در آینده میان مدت نیز روند ارائه نشدن آپدیت اندروید برای اغلب گوشی‌های غیر پرچمدار برندهای مختلف با تغییر محسوسی روبرو شود. خود گوگل و کاربران گوشی‌های پیکسل این شرکت حداقل روی کاغذ بیش از همگان از پروزه Treble متنفع می‌شوند که علت این امر را باید در نبود مانع دوم یعنی دستکارهای نرم‌افزاری در سیستم‌عامل و ارائه اندروید خام به کاربران جست‌وجو کرد؛ در حال حاضر گوشی‌های پیکسل و نکسوس‌های باقی‌مانده گوگل تنها تا 2 سال تضمین آپدیت را دریافت می‌کنند که این موضوع در مقایسه با اپل که پوشش نرم‌افزاری آن برای برخی دیوایس‌ها به 5 سال نیز افزایش پیدا کرده است رقم ناچیزی محسوب می‌شود. گوگل البته در این مورد انگشت اتهام را بیش از همه به شرکت‌های سازنده چیپ‌ست‌ها از جمله کوالکام نشانه رفته و پشتیبانی نشدن یک پروسسور برای بیش از 2 سال در این مجموعه‌ها را علت اصلی این اتفاق توصیف کرده است.

ارائه قابلیت Treble در اندروید O گام بزرگ و بی‌سابقه‌ای در مجموعه اندروید از گذشته تا به امروز بوده و به زودی پرسش در مورد پشتیبانی از این قابلیت در دیوایس‌های آینده به امری کاملا متداول در میان کاربران تبدیل می‌شود.