واحد خبر mobile.ir : یکی از بزرگ‌ترین اشتباهات آن است که تصور کنیم برندی که هم‌اکنون قدرت مطلق بازار است، تا ابد در همین وضعیت باقی می‌ماند. شاید بارزترین مثال در این زمینه، نوکیا باشد که به دنبال رونمایی از نخستین آیفون در ژانویه سال 2007، شمارش معکوس افول آن آغاز شد. به تازگی اسلایدهایی محرمانه از بایگانی‌های نوکیا منتشر شده که نحوه واکنش عوامل اجرایی شرکت به رونمایی از آیفون را نشان می‌دهد. طبق این اسلایدها – که درست یک روز پس از معرفی نخستین آیفون تدوین شده بود – حداقل 9 نفر از عوامل اجرایی نوکیا در آن مقطع، تهدید آیفون برای جایگاه نوکیا در بازار را درک و هشدارهای لازم را صادر کرده بودند که البته از سوی مدیران شرکت جدی گرفته نشد.

تنها یک روز پس از رونمایی از آیفون، اسلایدهای یادشده توسط تیمی متشکل از 9 نفر از عوامل اجرایی نوکیا با عنوان «آیفون اپل رونمایی شد (بله، این «آیفون» است)» تنظیم شد. علی‌رغم لحن نسبتاً تمسخرآمیز این عنوان، محتوای اسلایدها درک عمیقی از چالش بالقوه آیفون برای نوکیا را به تصویر می‌کشد که با کمی ترس و نگرانی از سوی عوامل نوکیا همراه شده است. امروز علت نگرانی عوامل نوکیا در آن زمان کاملاً روشن است، چرا که مدیران شرکت، قدرت آیفون‌های اپل (و همچنین گوشی‌های اندرویدی) را دست کم گرفته و سرانجام پس از هفت سال مجبور به خروج از بازار موبایل شدند؛ بازاری که طبق داده‌های Statista، حدود نیمی از آن در اختیار نوکیا بود.

در ادامه به جنبه‌های مختلف تحلیل تیم 9 نفره نوکیا از آیفون در سال 2007 می‌پردازیم:

این تیم 9 نفره تمرکز چندانی بر اهمیت داشتن یک فروشگاه اپلیکیشن کاربرپسند – با امکان دانلود اپلیکیشن‌هایی غیر از محصولات خود برند – نداشت. به باور آنها، پشتیبانی نکردن آیفون از جاوا (احتمالاً به دلیل روش ورودی متفاوت آیفون)، از نقطه ضعف‌های آیفون بوده، زیرا این اسمارت‌فون را از حجم زیادی از نرم‌افزارهای مبتنی بر جاوا محروم می‌کرده است. غافل از آنکه آیفون با پشتیبانی نکردن از ران‌تایم‌هایی مثل جاوا و Adobe Flash، عملاً آنها را نابود کرد. در مقابل، اپل در سال 2008 از فروشگاه اپلیکیشن اختصاصی خود یعنی App Store پرده برداشت و بازار اپلیکیشن‌های موبایلی را متحول کرد.

نوکیا از اهمیت اینترنت همراه برای مرورگر اختصاصی اپل – یعنی Safari – غافل بود و در اسلایدهای مربوطه، صرفاً به امکان زوم لمسی در این مرورگر اشاره شده است. به‌علاوه، قابلیت پیش‌بینی و اصلاح نوشتار در کی‌بورد qwerty آیفون، از سوی نوکیا کم‌اهمیت تلقی شد. با وجود اینکه تیم 9 نفره نوکیا کی‌بورد لمسی آیفون را جزو نوآوری‌های بزرگ اپل به حساب آورده بودند، نوکیا در آن مقطع فکر نمی‌کرد که تایپ کردن روی نمایشگر لمسی روزی جایگزین صفحه‌کلیدهای فیزیکی شود. بخشی از نظرات تیم نوکیا در این خصوص، به این شکل است: «علی‌رغم اینکه استیو جابز روی برتری آیفون بر «دکمه‌ها» تأکید داشت، انتظار می‌رود [کی‌بورد] QWERTY مصرفی همچنان به موفقیت خود ادامه دهد.»

البته این فقط نوکیا نبود که به کی‌بوردهای لمسی اعتقاد نداشت. کمپانی RIM (تولیدکننده گوشی‌های بلک‌بری) نیز تا جایی به استفاده از کی‌بوردهای فیزیکی ادامه داد که دیگر خیلی دیر شده بود. بد نیست بدانید، گوشی‌های بلک‌بری – با سطح امنیتی بالا و کی‌بوردهای فیزیکی خاص و اعتیادآورشان – در سال‌های نه چندان دور جزو لاینفک محیط‌های سازمانی بودند. مایکروسافت نیز از جمله کمپانی‌هایی بود که به تایپ کردن در نمایشگرهای لمسی اعتقادی نداشت و استیو بالمر (Steve Ballmer)، مدیرعامل وقت مایکروسافت، حتی آیفون را به خاطر نداشتن کی‌بورد فیزیکی به تمسخر می‌گرفت.

اسلایدهای تیم 9 نفره نوکیا، در کنار برخی تصورات اشتباه، در بسیاری از موارد نیز حاوی تحلیل‌های درستی بود. در این اسلایدها، آیفون «یک رقیب جدی در رده بالای بازار» خوانده شده و به خاطر داشتن رابط کاربری چند-لمسی مورد تحسین قرار گرفته است؛ رابط کاربری که به باور نوکیا، به لطف عناصر بصری، responsive بودن، سهولت بی‌نظیر در استفاده و همچنین یکپارچگی عالی با اپلیکیشن‌های اینترنتی، «می‌تواند استاندارد جدیدی را در پیشرفته‌ترین سطح [فناوری] تعریف کند.»

این تیم 9 نفره با درک کامل از توانایی‌های بالای آیفون، به سایر عوامل اجرایی نوکیا هشدار دادند که این شرکت «برای مقابله به مثل [با اپل] نیازمند توسعه یک رابط کاربری لمسی است.» طبق پیشنهاد این تیم، نوکیا برای این منظور باید تلاش‌های خود را روی پلتفرم نرم‌افزاری S60 خود متمرکز می‌کرد. البته نشانه‌های شکست پلتفرم S60 پیش از اینها نمایان شده و زمان کافی برای نوکیا باقی نمانده بود تا بتواند پاسخ مناسبی برای سیستم‌عامل پیشرفته آیفون دست‌وپا کند.

از طرفی نوکیا از تهدید بالقوه «آیفون مینی» واهمه داشت؛ دیوایسی که نوکیا خیال می‌کرد با قیمت مقرون‌به‌صرفه‌اش بتواند بازار انبوه را تسخیر کند. لذا تیم 9 نفره نوکیا از مدیران شرکت درخواست کرد تا با در پیش گرفتن اقدام متقابل، از طریق پر کردن رده میانی بازار، زمینه نابود کردن بازار آیفون را فراهم کنند.

ترس دیگر نوکیا از این بود که جذابیت آیفون بازتاب فراوانی در رسانه‌های آمریکا خواهد داشت. این تحلیل از سوی اعضای این تیم 9 نفره در نوع خود بسیار جالب است زیرا در آن زمان، نوکیا جذاب‌ترین برند موبایل به شمار می‌رفت و در بین نوجوانان از محبوبیت خاصی برخوردار بود. به گفته اعضای تیم نوکیا، اگر اپل در این هدف با قیمت اعلام‌شده به موفقیت برسد، بازار رده‌بالای جدیدی برای گوشی‌های هوشمند به وجود خواهد آمد.

نخستین آیفون اپل شش ماه پس از رونمایی، در 29 ژوئن 2007 (8 تیر 1386) وارد بازار شد. در این میان، نوکیا بدون توجه به گرایش بازار، به سرمایه‌گذاری در پلتفرم سیمبین ادامه داد و پس از آن، تصمیم گرفت به فروش گوشی‌هایی با سیستم‌عامل ویندوزفون بپردازد. در نهایت کار به جایی رسید که بخش موبایل نوکیا توسط مایکروسافت خریداری شد. با توجه به اینکه سیمبین و ویندوزفون قدرت لازم برای رقابت با آیفون و اندروید را نداشتند، مایکروسافت در سال 2014 مجبور شد تعداد زیادی از کارکنان بخش موبایل نوکیا را تعدیل نیرو کند. سرانجام در کمال ناباوری نوکیا به طور کامل از بازار گوشی‌های هوشمند محو شد و حتی احیای موقت آن توسط کمپانی فنلاندی HMD نیز نتوانست کاری از پیش ببرد.