واحد خبر mobile.ir : در دورانی به‌سر می‌بریم که دنیای علم و فناوری همچنان تحت تأثیر مناسبات سیاسی است. طبق گزارشی که به‌تازگی از سوی فایننشال تایمز منتشر شده، کمپانی TSMC – که بزرگ‌ترین سازنده چیپ‌ست در دنیا به شکل قراردادی محسوب می‌شود – به کمپانی‌های چینی فعال در عرصه طراحی چیپ‌ست هشدار داده که تولید چیپ‌های پیشرفته هوش مصنوعی را برای مشتریان چینی به حالت تعلیق درمی‌آورد. به عبارت دقیق‌تر، TSMC از 11 نوامبر (21 آبان) ساخت تراشه‌های هوش مصنوعی با لیتوگرافی 7 نانومتر یا کوچک‌تر را برای شرکت‌های چینی انجام نخواهد داد. به گفته برخی منابع، این تصمیم TSMC به دنبال دریافت نامه‌ای از وزارت بازرگانی آمریکا اتخاذ شده است.

ماجرا از آنجا شروع شد که چندی پیش کمپانی کانادایی TechInsights با از هم بازکردن یکی از پروسسورهای هوش مصنوعی هواوی به نام Ascend 910B، به این نکته پی برد که در ساختار آن از تراشه TSMC استفاده شده است. این یافته حاکی از آن بود که تحریم‌های آمریکا علیه هواوی به‌درستی اعمال نمی‌شوند. حال، سؤال اینجاست که آیا TSMC به همین سطح از محدودیت‌ها بسنده می‌کند و یا دامنه محدودیت‌ها را به CPUها، چیپ‌های اتومبیل‌های خودران و یا چیپ‌های مورد استفاده در اسمارت‌فون‌ها نیز گسترش می‌دهد؟

در حال حاضر، محدودیت‌های TSMC صرفاً تراشه‌های هوش مصنوعی را شامل می‌شود اما به گفته مؤسسه تحقیقاتی ترندفورس، این کمپانی تایوانی در حال ارزیابی فرآیندی موسوم به know-your-client یا «مشتری‌ات را بشناس» بوده تا معیار بهتری برای عرضه چیپ‌ها داشته باشد. طبق گزارش اخیر ترندفورس، اینکه محدودیت‌های TSMC تا کجا ادامه پیدا می‌کند، بستگی به این دارد که وزارت بازرگانی آمریکا چه محدودیت‌های جدیدی تعریف کرده و چه مشتری‌های جدیدی را به لیست سیاه خود اضافه می‌کند.

کمپانی‌هایی که – مثل هواوی – در لیست سیاه وزارت بازرگانی ایالات متحده قرار می‌گیرند، از تجارت با شرکت‌های آمریکایی منع می‌شوند. طبق سیاستی که چند سال قبل از سوی آمریکا در پیش گرفته شد، نه تنها کمپانی‌های آمریکایی (مثل Nvidia) از فروش پروسسورهای پیشرفته به چین منع شده‌اند، بلکه هر شرکت دیگری در سراسر دنیا که در تولید چیپ‌ست‌های خود حتی از فناوری آمریکایی هم استفاده کرده باشد، اجازه فروش چیپ‌ست به کمپانی‌های چینی را نخواهد داشت. بد نیست بدانید، طبق گفته تحلیلگران شرکت مالی و سرمایه‌گذاری Jefferies، به موجب قانون جدیدی در آمریکا، شرکت‌های سازنده چیپ‌ست حتی نمی‌توانند تراشه‌های هوش مصنوعی پیشرفته‌ای که توسط کمپانی‌های چینی طراحی شده‌اند را به تولید برسانند.

چنان‌چه دامنه محدودیت‌های TSMC فراتر رفته و تراشه‌های مورد استفاده در خودرو و اسمارت‌فون را نیز شامل شود، صنعت نیمه‌رسانای چین با چالشی اساسی روبرو خواهد شد. در حال حاضر بسیاری از کمپانی‌های فناوری چینی از تراشه‌های 7 نانومتری و حتی پیشرفته‌تر استفاده می‌کنند که برخی از آنها عبارتند از: تراشه هوش مصنوعی Kunlun II (مورد استفاده شرکت Baidu)، سی‌پی‌یو چندمنظوره Yitian 710 (مورد استفاده شرکت علی‌بابا) و تراشه خودروی NX9031 (مورد استفاده شرکت Nio)

هیچ‌یک از این شرکت‌های چینی به‌صراحت اعلام نمی‌کنند که تراشه‌های طراحی‌شده توسط آنها به‌وسیله چه شرکتی ساخته می‌شود، اما مسلم است که (حداقل در حال حاضر) هیچ‌ کمپانی سازنده چیپ‌ست چینی ظرفیت ساخت تراشه‌های پیشرفته – نظیر آنچه TSMC می‌سازد – را ندارد. به گفته مسئول اجرایی یکی از استارت-آپ‌های چینی فعال در عرصه رباتیک، چشم‌انداز صنعت خودروهای برقی در چین ناامیدکننده به نظر می‌رسد، زیرا اگر دسترسی به تراشه‌های 7 نانومتری TSMC برای شرکت‌های چینی غیرممکن شود، هیچ جایگزینی را نمی‌توان برای آن پیدا کرد.

به باور بسیاری از کارشناسان، تراشه‌های پیشرفته‌ای که در ساخت اسمارت‌فون‌های هواوی مورد استفاده قرار گرفته، محصول شرکت SMIC است که بزرگ‌ترین سازنده چینی چیپ‌ست محسوب می‌شود. اما نباید فراموش کنیم که ظرفیت تولید و همچنین کیفیت محصولات SMIC به دلیل نداشتن تجهیزات به‌روز، با TSMC فاصله زیادی دارد. از جمله این تجهیزات می‌توان به سیستم‌های لیتوگرافی extreme ultraviolet اشاره کرد که فقط توسط کمپانی هلندی ASML به تولید می‌رسد. ژائو های‌جون (Zhao Haijun)، مدیرعامل SMIC، اخیراً اظهار کرده که تحریم‌های آمریکا مانع توسعه GPUهای رقابتی توسط این شرکت شده است. دومین شرکت چینی سازنده چیپ‌ست – یعنی Hua Hong Semiconductor – نیز صرفاً توان تولید تراشه‌های قدیمی‌تر را دارد.

به گفته کارشناسان فایننشال تایمز، کمپانی TSMC نگران آن است که مبادا از سوی دونالد ترامپ به عنوان عنصری غیرقابل اعتماد که تمایل به همکاری ندارد، شناخته شود. امسال ترامپ تایوان را به سرقت از صنعت تراشه آمریکا متهم کرد. ترامپ تلویحاً به این نکته اشاره کرد که TSMC به بهانه ساخت کارخانه‌های ساخت تراشه در خاک ایالات متحده از سوبسیدهای دولتی زیادی استفاده کرده و حال که میلیاردها دلار از این راه به جیب زده است، می‌تواند برای تولید به کشورش بازگردد. البته، به گفته یکی از افراد نزدیک به TSMC، تصمیم اخیر این شرکت صرفاً یک نمایش برای شخص ترامپ نبوده و TSMC می‌خواهد ثابت کند که کاری را برخلاف منافع آمریکا را انجام نمی‌دهد.

سخنگوی کمپانی TSMC در واکنش به تصمیم اخیر شرکت، از اظهارنظر خودداری و به گفتن این جمله بسنده کرد که TSMC یک کمپانی قانون-مدار بوده و ما متعهد به پیروی از تمام قوانین و مقرراتی هستیم که شرکت ما را نیز شامل می‌شوند، از جمله قوانین محدودکننده صادرات. وزیر اقتصاد تایوان نیز ضمن اشاره به گفت‌وگوهای منظم TSMC با دولت تایوان در خصوص محدودیت‌های صادرات، روی این نکته تأکید کرد که تصمیمات TSMC در چارچوب قوانین داخلی و بین‌المللی اتخاذ می‌شوند.

طی سه ماهه سوم سال جاری میلادی، 11 درصد از درآمد TSMC در نتیجه مبادلات تجاری با شرکت‌های چینی حاصل شده است. با این وجود، افراد نزدیک به TSMC بر این باورند که تصمیم اخیر شرکت مبنی بر اعمال محدودیت‌ همکاری با کمپانی‌های چینی تأثیر قابل‌توجهی بر درآمد شرکت نخواهد داشت. گفتنی‌ست، درآمد TSMC در ماه اکتبر با رشد 29.2 درصدی بالغ بر 314 میلیارد دلار جدید تایوان بوده که با نرخ کنونی تبدیل ارز، تقریبا برابر است با 9.8 میلیارد دلار آمریکا. البته، لازم به ذکر است که رشد درآمد TSMC در قیاس با ماه‌های قبل کمی افت داشته است.