واحد خبر mobile.ir : امروزه برندهای مطرح تولیدکننده اسمارت‌فون برای به‌رخ کشیدن توانایی‌های محصولات خود، به اعداد و ارقامی اشاره می‌کنند که شاید برای مصرف‌کنندگان نامفهوم باشد. یکی از موارد پیچیده‌ای که در معرفی نمایشگر یک گوشی هوشمند ذکر می‌شود، میزان روشنایی آن است. این کمیت معمولا به چند صورت مختلف – از جمله حداکثر روشنایی متوسط (typical)، حداکثر روشنایی نقطه‌ای (local) و حداکثر روشنایی در حالت HBM – از سوی شرکت‌ها بیان می‌شود. در این مطلب سعی داریم ضمن ارائه تعریفی از هر کدام از این موارد، تفاوت‌های آنها را بیان کرده و در نهایت مشخص کنیم کدام‌یک از اهمیت بیشتری برخوردار است.

وقتی از روشنایی نمایشگر صحبت می‌کنیم، این کمیت را با واحدی به نام کاندلا بر متر مربع cd/m2 یا در اصطلاح نیت (nit) بیان می‌کنیم. به عبارت دیگر، در توصیف روشنایی یک نمایشگر، منظور ما آن است که از هر متر مربع از نمایشگر، چه میزان نور تابیده می‌شود. برای اندازه‌گیری این میزان از نور دو روش وجود دارد: مقدار «چشم‌انداز اصلی» و مقدار «دریچه» در روش چشم‌انداز اصلی، میزان نوری که از یک تصویر کلی ساطع می‌شود ملاک است، اما در روش دریچه، نور ساطع‌شده از قسمت محدودی از نمایشگر مورد بررسی قرار می‌گیرد.

البته در اینجا نوع نمایشگر نیز از اهمیت بالایی برخوردار است. مفهوم روشنایی در نمایشگرهای LCD (که پیکسل‌ها توسط نور پشتی روشن می‌شوند) بسیار ساده و قابل‌فهم است. اما در نمایشگرهای OLED – که تک‌تک پیکسل‌ها می‌توانند از خود نور ساطع کنند – قضیه کمی پیچیده می‌شود. زیرا میزان مصرف انرژی در این پنل‌ها تا حد زیادی به محتوای پخش‌شده از نمایشگر بستگی دارد؛ تصاویر سفید انرژی بیشتر و تصاویر تیره انرژی کمتری مصرف می‌کنند. از این رو در اندازه‌گیری روشنایی نمایشگرهای OLED، مفهوم دیگری تحت عنوان APL (متوسط سطح تصویر) نیز موضوعیت پیدا می‌کند.

به زبان ساده، APL به میانگین روشنایی یک تصویر یا یک فریم از ویدئو اشاره می‌کند. می‌توان گفت، آن مقدار از نمایشگر که در حال حاضر روشن است، در مقایسه با زمانی که تمام پیکسل‌ها با نور سفید روشن باشند، درصدی را تشکیل می‌دهد که در قالب APL بیان می‌شود.

برای حداکثر میزان مصرف نمایشگر گوشی‌های هوشمند سقفی وجود دارد. این بدان معناست که نمایشگرهای اولدی که APL کمتری دارند، می‌توانند انرژی بیشتری را به تک‌تک پیکسل‌ها تخصیص دهند. به این ترتیب، اگر صفحه OLED گوشی شما کاملاً تیره بوده و فقط یک درصد از آن سفید باشد، این نقطه کوچک می‌تواند خروجی نور بیشتر (یا به عبارت دیگر روشنایی بالاتری) داشته باشد.

هم‌اکنون بهتر درک می‌کنید که وقتی برندهای صاحب‌نام در توصیف روشنایی نمایشگر محصولات خود به ارقام بالایی مثل 4,000 تا 6,000 نیت استناد می‌کنند، دقیقاً چه منظوری دارند. منظور آنها، سطح روشناییِ دریچه کوچکی از نمایشگر است که تنها 1 تا 5 درصد از کل نمایشگر را تشکیل می‌دهد. بنابراین، رقم ارائه‌شده به‌هیچ عنوان بیانگر روشنایی کل نمایشگر نیست. ناگفته نماند، سایز دریچه‌ای که در اندازه‌گیری روشنایی به‌کار گرفته می‌شود، معمولا اعلام نمی‌شود.

پس از این مقدمه نسبتا کوتاه، در ادامه به بررسی اشکال مختلف بیان روشنایی نمایشگر توسط برندها می‌پردازیم:

حداکثر روشنایی متوسط (typical)

چنان‌چه حالت روشنایی خودکار را در تنظیمات گوشی غیرفعال کرده و اسلایدر روشنایی را به بیشترین میزان خود انتقال دهید، به حداکثر روشنایی تایپیکال نمایشگر گوشی خود رسیده‌اید که گاهی اوقات از آن با عنوان «روشنایی دستی» با Manual Brightness نیز یاد می‌شود. عددی که این کمیت را بیان می‌کند، چندان بزرگ نیست و لذا کمپانی‌های سازنده تمایل چندانی به بیان آن در صفحه مشخصات محصول ندارند.

حداکثر روشنایی نقطه‌ای (Peak Brightness local)

حداکثر روشنایی نقطه‌ای یک نمایشگر در APL بسیار پایین و در شرایطی که کمتر از 5 درصد از نمایشگر روشن باشد اندازه‌گیری می‌شود. حداکثر روشنایی نقطه‌ای بزرگ‌ترین رقمی‌ست که از روشنایی یک نمایشگر اعلام می‌شود و کمپانی‌های سازنده معمولا در تبلیغات مانور زیادی روی این کمیت می‌دهند. البته نباید فراموش کنیم که حداکثر روشنایی نقطه‌ای کمک چندانی به درک میزان روشنایی نمایشگر نمی‌کند، زیرا این سطح از روشنایی عمومیت نداشته و صرفا در برخی سناریوهای معدود (مثلاً در هنگام پخش محتوای HDR) محقق می‌شود.

حداکثر روشنایی در حالت HBM

HBM کوتاه‌شده High Brightness Mode به معنی «حالت روشنایی بالا» بوده و به حداکثر روشنایی نمایشگر گوشی زیر نور آفتاب اطلاق می‌شود. این حالت معمولا زمانی امکان‌پذیر است که قابلیت روشنایی خودکار فعال باشد. با قرار دادن گوشی روی حالت HBM، نمایشگر فراتر از توان عادی خود روشن می‌شود و می‌توان گفت به نوعی اضافه‌کاری می‌کند. از این رو نمی‌توان نمایشگر گوشی را طولانی‌مدت روی این حالت قرار داد زیرا به‌سرعت باتری دستگاه را خالی کرده و در درازمدت به خود نمایشگر نیز آسیب می‌زند. لازم به ذکر است، اپل این ویژگی را Peak Brightness (outdoor) نامیده و برخی برندها از آن با عنوان Peak Brightness (global) و یا فقط Peak Brightness یاد می‌کنند.

تفاوت حداکثر روشنایی نقطه‌ای و HBM

حداکثر روشنایی نقطه‌ای، نهایت ظرفیت نمایشگر در ساطع کردن نور را نشان می‌دهد، اما HBM صرفاً یک راه‌حل موقتی برای افزایش روشنایی تا چندین برابر است. (گویا دکمه توربوی نمایشگر را فشار داده‌اید) البته نباید فراموش کنیم که عملکرد HBM مثل یک دونده دوی سرعت است که نمی‌تواند مدت زیادی با همین توان به کارش ادامه دهد. به عبارت دیگر، HBM یک راه‌کار موقتی بوده و صرفاً برای آن است که برای مدت کوتاهی، خوانش نمایشگر زیر نور آفتاب را برای کاربر بهبود ببخشد. زیرا همان طور که گفته شد، علاوه بر بالا بردن ناگهانی مصرف باتری، برای سلامت خود نمایشگر نیز یک تهدید محسوب می‌شود.

حداکثر روشنایی در نمایشگر اسمارت‌فون‌ها؛ مهم یا بی‌اهمیت؟

در حال حاضر رقابت عجیبی بین سازندگان اسمارت‌فون بر سر میزان روشنایی نمایشگرها شکل گرفته و برندها با ارائه آمار و ارقام، روشنایی صفحه‌نمایش محصولات خود را اعلام می‌کنند. شکی نیست که داشتن نمایشگر با درجه بالایی از روشنایی یک مزیت است، اما باید توجه داشته باشیم که این مسأله‌ای نیست که هر روز با آن سروکار داشته باشیم. به عنوان مثال، درست است که تماشای محتوای HDR با درجه بالایی از روشنایی لذت‌بخش‌تر است، ولی کارکردهای عمومی‌تر – مثل چک کردن پیام‌ها یا اسکرول کردن در شبکه‌های اجتماعی – به هیچ وجه به روشنایی بالای نمایشگر نیازی ندارند.

علی‌‌رغم هیاهوی تبلیغاتی کمپانی‌ها در برجسته‌سازی روشنایی نمایشگر محصولات‌شان، ذکر این نکته لازم است که روشنایی مفهوم ساده‌ای مثل دکمه خاموش و روشن نیست. شاید داشتن نمایشگری با درجه روشنایی بالا جالب به نظر برسد، اما این الزاما بدان معنا نیست که تجربه کاربری نیز به‌تبع آن بهبود می‌یابد. زیرا کیفیت واقعی نمایشگر، حاصل تجمیع چندین عامل مختلف است، نه صرفاً روشنایی بالا. همان طور که خرید یک خودرو فقط به خاطر سرعت بالای آن کار عاقلانه‌ای نیست، زیرا در کنار سرعت، شما به امنیت، راحتی و چندین فاکتور دیگر نیز اهمیت می‌دهید.