واحد خبر mobile.ir : اپل اخیرا از اعمال تغییراتی در iOS، مرورگر Safari و فروشگاه اپلیکیشن خود یعنی App Store در اتحادیه اروپا خبر داد. این تغییرات به منظور تبعیت از «قانون بازارهای دیجیتال» یا DMA صورت خواهد گرفت. از جمله این تغییرات می‌توان به موارد زیر اشاره کرد: بیش از ششصد واسط برنامه‌نویسی یا API جدید، تجزیه و تحلیل گسترده اپلیکیشن، کارآمدی برای موتورهای مرورگر جایگزین و همچنین گزینه‌هایی برای پردازش پرداخت‌های اپلیکیشنی و نحوه توزیع اپلیکیشن‌های iOS. ذیل هر تغییر، اپل safeguard یا در اصطلاح پادمان‌های جدیدی را تعریف کرده که می‌تواند خطرات احتمالی قانون DMA را برای کاربران اروپایی کاهش دهد، اما این خطرات را حذف نمی‌کند.

اجبار اپل برای همسویی با قانون DMA به‌نوعی بزرگ‌ترین تغییر اکوسیستم اپلیکیشن‌های آیفون پس از معرفی اپ استور در سال 2008 به‌حساب می‌آید؛ جایی‌که پس از مدت‌ها امکان دانلود اپلیکیشن از فروشگاهی غیر از App Store‌ فراهم آمده و امکان انتخاب مرورگر دیگری به‌جز Safari نیز در اختیار کاربران قرار می‌گیرد. البته در حال حاضر نیز می‌توان مرورگر دیگری به‌جز سافاری را روی آیفون در اختیار داشت اما تمامی دیگر مرورگرها باید از موتور رندرینگ WebKit سافاری استفاده کنند؛ امری‌که با تغییرات جدید (حداقل در اتحادیه اروپا) به دست فراموشی سپرده می‌شود.

اما بزرگ‌ترین تغییر ایجاد شده در این نوبت بی‌شک به امکان دانلود اپلیکیشن از فروشگاه‌های اپلیکیشن غیر از App Store‌ تعلق دارد که اپل پس از مدت‌ها جدال و تلاش چاره‌ای جز تبعیت از آن پیش روی خود ندیده است. در قانون جدید پس از ارائه iOS 17.4 در اتحادیه اروپا کاربران امکان مراجعه به وب‌سایت فروشگاه‌های اپلیکیشن مجزا (که اپل آن‌ها را alternative app marketplaces می‌نامد) و دانلود فروشگاه را خواهند داشت. این فروشگاه‌ها البته پیش از این مرحله باید فرایند تأیید اپل را پشت سر گذاشته باشند. پس از این مرحله و نصب فروشگاه مذکور روی آیفون و صادر شدن اجازه دانلود و نصب اپلیکیشن از طرف این فروشگاه‌ها توسط کاربران است که می‌توان فارغ از App Store‌ اپل به‌راحتی اپلیکیشن‌های دیگر (حتی اپ‌هایی که در تضاد با سیاست‌های اپل قرار دارند) را روی گوشی نصب کرد. حتی از این نیز جالب‌تر آن‌که می‌توان فروشگاه جداگانه‌ای غیر از App Store‌ را به‌عنوان مارکت‌پلیس پیش‌فرض روی گوشی تعریف کرد!

مسئله پرداخت حق کمسیسون به اپل یکی دیگر از مباحث داغ پیرامون این کمپانی در سال‌ها اخیر بوده که برای نمونه دعاوی حقوقی پی در پی و متعددی را با شرکت Epic Games (سازنده بازی مشهور Fortnite) در پی داشت. طبق اعلان جدید اپل در این زمینه، توسعه‌دهندگان نرم‌افزاری دو راه را پیش روی خود دارند یا همچنان از سیستم داخلی اپل برای پرداخت درون‌برنامه‌ای استفاده کنند یا نیازهای پرداخت خود را با یک سیستم جداگانه و مجزا از اپل تأمین کنند که این دومی به صراحت به اطلاع کاربران رسانده شده و از طرف اپل برای اطمینان از نبود مشکل مورد بررسی قرار می‌گیرد. اپلیکیشن‌های iOS در اتحادیه اروپا پس از اجرایی شدن این تغییرات ملزم به پرداخت 10 یا 17 درصد کمیسیون به اپل خواهند بود که به‌گفته اپل «اکثریت قریب به اتفاق» اپلیکیشن‌ها در سال اول فعالیت رقم 10 درصد را پرداخت خواهند کرد. علاوه بر این یک هزینه 3 درصدی دیگر نیز مشمول توسعه‌دهندگانی خواهد شد که همچنان سیستم پرداختی اپل را برای اپلیکیشن‌های خود بر می‌گزینند.

همچنین تمامی اپلیکیشن‌های توزیع شده از طریق App Store یا دیگر مارکت‌های جایگزین که در طی یک سال به بیش از 1 میلیون نصب دست پیدا کنند ملزم به پرداخت 0.5 یورو به‌ازای هر نصب به اپل خواهند بود که از آن به‌عنوان Core Technology Fee یاد می‌شود و نگفته پیداست که تنها برخی از اپلیکیشن‌های کاملاً محبوب iOS را در بر خواهد گرفت.

در ادامه متن رسمی اپل در توصیف تغییرات جدید در ساختار سیستم‌عامل iOS ارائه شده است.

گزینه‌های جدید برای پردازش پرداخت‌ها و دانلود اپلیکیشن‌ها در iOS، می‌تواند مجراهای جدیدی را برای بدافزار، کلاهبرداری، محتوای غیرقانونی و زیان‌آور و دیگر تهدیدهای حوزه امنیت و حریم شخصی باز کند. به همین دلیل است که اپل اقدامات حفاظتی جدیدی را معرفی کرده، از جمله قابلیت Notarization (ثبت رسمی) برای اپلیکیشن‌های iOS، صدور مجوز برای توسعه‌دهندگان آزاد و همچنین شفاف‌سازی پرداخت‌های جایگزین. این اقدامات در جهت کاهش خطرات و ارائه بهترین و ایمن‌ترین تجربه ممکن برای کاربران کشورهای عضو اتحادیه اروپا انجام می‌شود. البته بسیاری از ریسک‌ها به قوت خود باقی خواهند ماند.

توسعه‌دهندگان می‌توانند با مراجعه به صفحه پشتیبانی توسعه‌دهندگان اپل اطلاعات مربوط به این تغییرات را مشاهده کنند. همچنین، توسعه‌دهندگان می‌توانند از 25 ژانویه (5 بهمن) این قابلیت‌های جدید را در نسخه بتای iOS 17.4 تست کنند. گفتنی‌ست، این قابلیت‌های جدید از مارچ 2024 در اختیار کاربران ساکن 27 کشور اتحادیه اروپا قرار خواهند گرفت.

تغییرات iOS

• گزینه‌های جدید برای توزیع اپلیکیشن‌های iOS از سایر فروشگاه‌های اپلیکیشن (غیر از App Store). از جمله این گزینه‌ها می‌توان به APIها و ابزارهای جدیدی اشاره کرد که به موجب آنها توسعه‌دهندگان می‌توانند اپلیکیشن‌های iOS خود را از دیگر فروشگاه‌های اپلیکیشن نیز در اختیار کاربران قرار دهند.

• چارچوب ها و APIهای جدید برای ایجاد فروشگا‌های اپلیکیشن جایگزین. به موجب این گزینه، توسعه‌دهندگان آزاد می‌توانند از طرف سایر توسعه‌دهندگان و از طریق اپلیکیشن بازاری اختصاصی خود، به نصب اپلیکیشن و مدیریت آپدیت‌ اقدام کنند.

• چارچوب‌ها و APIهای جدید برای موتورهای مرورگر جایگزین. به موجب این گزینه، توسعه‌دهندگان می‌توانند برای اپلیکیشن‌های مرورگر (و همچنین اپلیکیشن‌هایی که به نحوی از درون با تجربه مرورگری همراه هستند)، از موتور مرورگری غیر از WebKit نیز استفاده کنند.

• فرم درخواست برهم‌کنش‌پذیری. این فرم در حقیقت جایی‌ست که توسعه‌دهندگان می‌توانند درخواست‌های اضافی خود برای برهم‌کنش‌پذیری با ویژگی‌های سخت‌افزاری و نرم‌افزاری آیفون و iOS را ارسال کنند.

همان طور که از سوی کمیسیون اروپا نیز اعلام شد، یکی دیگر از تغییرات اعمال شده از سوی اپل (همراستا با قانون بازارهای دیجیتال) به حوزه پرداخت‌های غیرتماسی یا contactless payments مربوط می‌شود. این تغییرات شامل APIهای جدیدی‌ست که به توسعه‌دهندگان در سرتاسر «منطقه اقتصادی اروپا» این اجازه را می‌دهد تا بتوانند در اپلیکیشن‌های بانکی و کیف‌ پولی خود از تکنولوژی NFC استفاده کنند. همچنین، اپل کنترل‌های جدیدی را معرفی کرده که به کاربران اجازه می‌دهد تا بتوانند به دلخواه خود یک اپلیکیشن پرداخت غیرتماسی (غیر از اپلیکیشن‌های اپل) را به عنوان پیش‌فرض انتخاب کنند.

تغییرات مذکور خواه‌ناخواه خطرات جدیدی را متوجه کاربران اپل و دیوایس‌های آنها خواهد کرد. اپل نمی‌تواند این خطرات را حذف کند، اما این کمپانی می‌تواند در چارچوب محدودیت‌های قانون بازارهای دیجیتال، اقداماتی را اتخاذ کند تا این خطرات را کاهش دهد. این اقدامات حفاظتی – یا به اصطلاح پادمان‌ها – زمانی اجرایی می‌شوند که کاربران از مارچ 2024، نسخه 17.4 یا بالاتر iOS را دانلود کنند. در ادامه برخی از این پادمان‌ها را مرور می‌کنیم:

• قابلیت Notarization (ثبت رسمی) برای اپلیکیشن‌های iOS. این قابلیت در واقع یک بازبینی مبنایی‌ست که همه اپلیکیشن‌ها را (صرف‌نظر از کانال توزیع آنها) در بر گرفته و بر یکپارچگی پلتفرم و محافظت از کاربران متمرکز شده است. قابلیت Notarization ترکیبی از بررسی‌های اتوماتیک و ارزیابی‌های انسانی است.

• صفحه‌های نصب اپلیکیشن. این صفحه‌ها توصیفات مختصری از اپلیکیشن‌ها و کارکردهای آنها – که حاصل اطلاعات به دست آمده در فرآیند Notarization است – را قبل از دانلود به کاربران ارائه می‌کنند. برخی از این اطلاعات عبارتند از نام توسعه‌دهنده، اسکرین‌شات‌هایی از محیط اپلیکیشن و دیگر اطلاعات ضروری.

• صدور مجوز برای توسعه‌دهندگان آزاد. این مجوزها با این هدف صادر می‌شوند که اپل مطمئن شود که توسعه‌دهندگان آزاد به الزاماتی که به حفاظت از کاربران و توسعه‌دهندگان کمک می‌کنند، متعهد باشند.

• محافظت‌های تکمیلی بدافزار. چنان‌چه مشخص شود که اپلیکیشنی پس از نصب روی دیوایس یک کاربر حاوی بدافزار است، این محافظت‌ها مانع از اجرای آن اپلیکیشن خواهند شد.

موارد یاد شده صرفا می‌تواند برخی خطرهای مربوط به حوزه امنیت و حریم شخصی را از کاربران iOS در اتحادیه اروپا دفع کند؛ از جمله تهدیدهایی مثل بدافزار یا کد مخرب و یا ریسک نصب اپلیکیشن‌هایی که آنچه که وانمود می‌کنند نیستند. البه، اپل اذعان کرده که در دفع سایر خطرها توانایی کمتری دارد. از جمله اپلیکیشن‌هایی که حاوی کلاهبرداری یا سوء استفاده بوده و یا کاربران را در معرض محتوای غیرقانونی، نامناسب یا زیان‌آور قرار می‌دهند. همچنین، اپل هشدار می‌دهد که اپلیکیشن‌هایی که از موتورهای مرورگر جایگزین (غیر از WebKit اپل) استفاده می‌کنند، ممکن است تأثیری منفی بر تجربه کاربری داشته باشند، از جمله تأثیر منفی بر عملکرد سیستم و عمر باتری.

تغییرات Safari

به موجب تصمیم اخیر اپل، کاربران iOS هم‌اکنون می‌توانند مرورگری غیر از Safari را به عنوان مرورگر پیش‌فرض تنظیم کنند. همچنین، به منظور تبعیت از مقررات قانون بازارهای دیجیتال، از این پس وقتی کاربران کشورهای عضو اتحادیه اروپا برای نخستین بار مرورگر Safari را در iOS 17.4 و بالاتر از آن اجرا می‌کنند، صفحه‌ای پیش روی آنها باز شده و از آنها می‌خواهد از مرورگرهای لیست‌شده، یکی را به عنوان پیش‌فرض انتخاب کنند.

تغییرات App Store

این تغییرات هم توسعه‌دهندگان و هم کاربران را تحت تأثیر قرار می‌دهند. در ابتدا نگاهی داریم به تغییراتی که به توسعه‌دهندگان مربوط می‌شود:

• گزینه‌های جدید برای استفاده از ارائه‌دهندگان سرویس‌های پرداخت. هدف از این گزینه‌ها – که درون اپلیکیشن توسعه‌دهنده قرار دارند – پردازش کردن پرداخت‌ها برای کالاها و خدمات دیجیتال است.

• گزینه‌های جدید برای پردازش پرداخت‌ها از طریق لینک به بیرون. به موجب این گزینه، کاربران می‌توانند تراکنش برای خرید سرویس‌ها و کالاهای دیجیتال را در وب‌سایت بیرونیِ توسعه‌دهنده تکمیل کنند. همچنین، توسعه‌دهندگان می‌توانند کاربران کشورهای عضو اتحادیه اروپا را از تخفیف‌ها، تسهیلات و مشوق‌های فروش و سایر معاملاتی که در بیرون از اپلیکیشن‌هایشان در دسترس است، مطلع کنند.

• ابزارهای تنظیم کسب‌وکار. ابزارهایی‌ست که برای توسعه‌دهندگان پیش‌بینی شده تا به وسیله آن بتوانند هزینه‌ها را تخمین زده و پارامترهای ارزیابی کمی مرتبط با شرایط کسب‌وکار جدید (تعریف‌شده توسط اپل) برای اپلیکیشن‌ها در اتحادیه اروپا را درک کنند.

اما آن دسته از تغییراتی که به منظور محافظت از کاربران در اتحادیه اروپا اعمال می‌شوند، عبارتند از:

• برچسب‌های صفحه محصول در App Store. فرض کنید اپلیکیشنی از پردازش پرداخت جایگزین استفاده می‌کند. حال اگر کاربری در حال دانلود چنین اپلیکیشنی باشد، این امر از طریق این برچسب‌ها به وی اطلاع‌رسانی می‌شود.

• صفحه‌های شفاف‌سازی درون-اپلیکیشنی. وقتی که طرف دیگر معامله اپل نباشد، این صفحه‌ها می‌توانند کاربر را از این امر باخبر سازند. همچنین، اگر توسعه‌دهنده‌ای بخواهد کاربر را به سمت معامله با استفاده از پردازنده پرداخت جایگزین هدایت کند، این صفحه‌ها کاربر را مطلع می‌کنند.

• فرآیندهای جدید بازبینی اپلیکیشن. جهت راستی‌آزمایی اینکه توسعه‌دهندگان اطلاعات مربوط به تراکنش‌هایی که از پردازندگان پرداخت جایگزین استفاده می‌کنند را به‌درستی تبادل کرده‌اند، از این فرآیندها کمک گرفته می‌شود.

• انتقال‌پذیری گسترده داده‌ها روی سایت Data & Privacy اپل. در اینجا کاربران کشورهای عضو اتحادیه اروپا می‌توانند داده‌های جدید مربوط به استفاده خود از App Store را بازیابی کرده و آن را به یک فروشگاه اپلیکیشن مجاز دیگر صادر کنند.