واحد خبر mobile.ir : در سال 2021 شاهد افزایش چشمگیری در عرضه و تقاضا برای گوشی‌های هوشمند دست‌دوم بودیم. در سالی که گذشت عرضه اسمارت‌فون در بازارهای جهانی به رشد سالانه 4.5 درصدی دست یافت اما به گزارش مؤسسه تحقیقاتی Counterpoint ، حجم عرضه گوشی‌های بازسازی‌شده یا در اصطلاح ری‌فوربیش‌شده (refurbished) در همین بازه زمانی، برابر با 15 درصد بوده است. با توجه به بالا بودن قیمت پرچمدارهای جدید، طیف گسترده‌تری از مصرف‌کنندگان ترجیح دادند مدل‌های ری‌فوربیش‌شده از برندهای محبوب مثل اپل یا سامسونگ را خریداری کنند. افزایش تقاضا برای خرید گوشی‌های 5G نیز نقش مهمی در افزایش فروش دیوایس‌های ری‌فوربیش‌شده در سال گذشته داشته است.

اگر بخواهیم تعریفی جامع از اسمارت‌فون‌های ری‌فوربیش‌شده ارائه دهیم، می‌توان گفت گوشی ری‌فوربیش‌شده اسمارت‌فون کارکرده‌ای‌ست که به شرکت سازنده بازگشته، جهت سنجش وضعیت داخلی و خارجی ارزیابی شده و مورد تعمیر یا اصلاح قرار می‌گیرد تا ظاهر و عملکردی مشابه یک گوشی نو داشته باشد. جالب است بدانید چند روز قبل سامسونگ پرچمدارهای Galaxy S21+ 5G ،S21 5G و S21 Ultra 5G را به لیست جدید دیوایس‌های ری‌فوربیش‌شده خود افزود و مصرف‌کنندگان هم‌اکنون می‌توانند این محصولات را از فروشگاه آنلاین سامسونگ خریداری کنند.

با توجه به اهمیت و گرایش بیشتر به مفهوم تداوم‌پذیری (sustainability)، مزایای استفاده از دیوایس‌های دست‌دوم بیش از پیش به مصرف‌کنندگان ارائه می‌شود. در تأیید این مطلب، باید بگوییم آگاهی مصرف‌کنندگان از گوشی‌های هوشمند ری‌فوربیش‌شده، دیوایس‌های کارکرده دارای تأییدیه، کنترل کیفیت در بازارهای دست‌دوم و گزینه‌های وارانتی از جمله مواردی بود که در سال 2021 افزایش یافت. عملکرد کمپانی‌های فعال در زمینه بازسازی نیز از سال 2018 به بعد به تکامل رسیده و اکنون آماده ارائه دیوایس‌های ری‌فوربیش‌شده بیشتری هستند. در حال حاضر، اپل پیشروی بازار اسمارت‌فون‌های دست‌دوم است، اما به نظر می‌رسد تعاملات بین برندها نیز در حال تغییر باشد.

گلن کاردوزا (Glen Cardoza)، تحلیلگر ارشد Counterpoint، در رابطه با رشد عرضه دیوایس‌های بازسازی‌‌شده می‌گوید: «اسمارت‌فون‌های ری‌فوربیش‌شده بخشی از مجموع دیوایس‌های دست‌دوم هستند که از کانال‌های متعددی مجددا وارد سیستم می‌شوند.» به گفته کاردوزا، یکی از مهم‌ترین منابع تأمین این قبیل گوشی‌ها، طرح‌های کمپانی‌های سازنده برای تعویض گوشی‌های کارکرده با نو – موسوم به trade-in – است. تعداد گوشی‌هایی که از این طریق برای ری‌فوربیش شدن وارد کارخانه‌ها می‌شود، در سال 2021 بیش از 10 درصد رشد داشته است.

به گفته کاردوزا، در بازارهای در حال توسعه‌ای مثل چین، هند، آمریکای لاتین، جنوب‌شرق آسیا و آفریقا، شاهد افزایش سالانه عرضه گوشی‌های ری‌فوربیش‌شده بوده‌ایم. از آنجا که هنوز بسیاری از کسب‌وکارهای سازمان‌نیافته و جمعیت‌های روستایی دیوایس‌های کارکرده خود را در چرخه بازسازی وارد نکرده‌اند، انتظار می‌رود رشد بیشتری در انتظار بازارهای فوق باشد. ناگفته نماند، با توجه به اینکه دیوایس‌های 4G هنوز ارزش خود را حفظ کرده‌اند، متوسط قیمت فروش اسمارت‌فون‌های ری‌فوربیش‌شده با افزایش مختصری همراه بوده است.

آمریکای لاتین و هند به ترتیب با دست‌یابی به رشدهای 29 و 25 درصدی، بالاترین رشد در بازار دست‌دوم‌ها را کسب کرده‌اند. حتی بازارهایی مثل ایالات متحده، چین و اروپا نیز از سال 2020 به بعد رشد قدرتمندی را در عرضه دیوایس‌های ری‌فوربیش‌شده تجربه کرده‌اند. جف فیلدهک (Jeff Fieldhack)، مدیر پژوهشی Counterpoint، بر این باور است که هند و آمریکای لاتین ضمن کسب بالاترین رشد در عرضه گوشی‌های بازسازی‌شده طی سال 2021، بیشترین پتانسیل رشد در این بازار طی سال‌های آینده را نیز دارا هستند.

به گفته فیلدهک، اعمال محدودیت‌های کرونایی در سال 2020 و سایر اختلالات مربوط به زنجیره تأمین، موجب کمبود عرضه گوشی‌های ری‌فوربیش‌شده در آن سال شد. اما شرایط در سال 2021 تغییر کرد و بازار این محصولات مجددا رونق گرفت. در حال حاضر، از یک سو مصرف‌کنندگان گرایش بسیار زیادی به داشتن گوشی‌های پرچمدار داشته، و از سوی دیگر جدیدترین پرچمدارها در هند و آمریکای لاتین با قیمت‌های گزافی به فروش می‌رسند. اما بازار ری‌فوربیش‌ها این امکان را برای مصرف‌کنندگان فراهم می‌کند که بتوانند پرچمدارهای محبوب خود را به 60 درصد قیمت اصلی خریداری کنند. گفتنی‌ست، دوام بهبود یافته و کیفیت بالای پرچمدارها، آنها را به دیوایس‌های پرطرفداری در بازار محصولات ری‌فوربیش‌شده تبدیل می‌کند.

بازار دیوایس‌های دست‌دوم آمریکا و اتحادیه اروپا در سال 2021 مجددا جان گرفت. با توجه به افزایش فروش پرچمدارهای جدید اپل و سامسونگ در ایالات متحده، متعاقبا حجم دیوایس‌های جمع‌آوری‌شده (جهت بازسازی) از طریق اپراتورها و سایر کانال‌ها نیز فزونی یافته است. در بخش مصرفی، با زیاد شدن نرخ وابستگی بیمه (insurance attach rate)، استفاده از «دیوایس‌های دست‌دوم دارای تأییدیه» یا CPO به عنوان جایگزین بیمه، در سال 2021 رو به افزایش گذاشت. در اتحادیه اروپا، طرح‌های دولت‌ها به فروش بیشتر در بازار دست‌دوم کمک کرده است. اپراتورها نیز با هدف کاهش زباله‌های الکترونیکی، گرایش بیشتری به استفاده از دیوایس‌های دست‌دوم نشان داده‌اند. از جمله کمپانی‌های جمع‌آوری‌کننده دیوایس‌های دست‌دوم در اروپا – که روز به روز حضورشان پررنگ‌تر می‌شود – می‌توان به Back Market و EcoATM اشاره کرد.

تلاش‌ها در راستای تداوم‌پذیری (sustainability)

تعمیر

اخیرا برخی فعالیت‌های مرتبط با زنجیره ارزش (value chain) مثل تعمیر، مجددا در کانون توجه قرار گرفته‌اند. این پدیده در بازارهای به تکامل‌رسیده مثل آمریکا، اروپا و ژاپن متداول‌تر است. با شتاب گرفتن جنبش موسوم به «حق تعمیر» یا Right to Repair، شاهد ورود بازیگران متعددی به این بازارها بوده‌ایم. به محض حمایت دولت‌ها و نهادهای مصرف‌کنندگان از این جنبش، پتانسیل جدیدی برای این بازیگران متصور خواهد بود. این بازیگران، درک متفاوتی از مفهوم تعمیر داشته و آن را یک فعالیت ارزش افزوده در این زنجیره تلقی می‌کنند.

eco-rating

رتبه‌بندی زیست‌محیطی یا eco-rating نیز یکی دیگر از تلاش‌های صورت گرفته در جهت تداوم‌پذیری است که به مصرف‌کننده در انجام یک خرید آگاهانه کمک می‌کند. این طرح‌ها چندی‌ست که در اروپا آغاز شده و علاوه بر مصرف‌کنندگان، اپراتورها و کمپانی‌های سازنده نیز از آن حمایت کرده‌اند. البته این طرح‌ها هنوز آن طور که باید و شاید (حتی در بازارهای تکامل‌یافته) جا نیفتاده و اجرای گسترده آن به زمان بیشتری نیاز دارد. لازم به ذکر است، در حال حاضر اولویت نخست کسب‌وکارها دست‌یابی به سود بیشتر بوده و همین امر سرعت اجرای این طرح‌های محیط‌زیست-محور را کاهش می‌دهد.

گفتنی‌ست، برخی کمپانی‌های سازنده در تبلیغات‌شان به فعالیت‌های زیست‌محیطی خود در راستای تداوم‌پذیری اشاره می‌کنند. این فعالیت‌ها از تأمین منابع و تولید تا پایان چرخه عمر دیوایس را شامل می‌شود. انتظار می‌رود این حرکت‌ها در فصل‌های پیش‌رو با جدیت بیشتری اجرا شوند. برای نیل به این هدف، کمپانی‌های سازنده چاره‌ای ندارند جز آنکه هزینه تداوم‌پذیری را با سود خود سبک‌سنگین کنند.