واحد خبر mobile.ir : دولت‌ها و مدیران حوزه سلامت در سراسر جهان برای دستیابی به راهکارهای موثر در برابر همه‌گیری ویروس COVID-19، حفاظت از مردم و بازگرداندن جوامع به شرایط عادی، همکاری تنگاتنگی را آغاز کرده‌اند. در این میان تولیدکنندگان نرم‌افزار نیز با ارائه ابزارهای تحلیلی در نبرد علیه ویروس و نجات جان انسان‌ها حضور دارند. در فضای همکاری بین‌المللی، فرصتی طلایی برای همکاری مهندسان گوگل و اپل به وجود آمده و دو شرکت رقیب به تازگی از تلاش مشترک برای طراحی فناوری جدیدی خبر داده‌اند که با استفاده از بلوتوث و ایجاد ابزاری با نام ردیابی مجاورت یا contact tracing به دولت‌ها و بخش درمانی کمک می‌کند تا از گسترش این ویروس جلوگیری کنند.

ردیابی تماس یا contact tracing ابزاری شناخته‌شده و در عین حال بحث‌برانگیز به شمار می‌رود که تا به امروز در قالب پروژه‌های متعدد، مورد توجه مسئولان حوزه سلامت و نیز دانشگاه‌ها قرار گرفته است. یک نمونه از تلاش‌ها برای تولید چنین ابزاری، پروژه دانشگاه MIT به منظور طراحی ابزار ردیابی مجاورت افراد مبتنی بر بلوتوث و با در نظر گرفتن حریم خصوصی افراد بوده که از سامانه Find My اپل الهام گرفته شده است. البته این دو شرکت معتقدند که سازمان‌های علاقه‌مند به توسعه این ابزارها، با موانع فنی مواجه بوده‌اند و نتوانسته‌اند از پس آن‌ها برآیند. به همین جهت دست یاری به سوی فعالان صنعت IT دراز کرده‌اند.

طرح مشترک اپل و گوگل در دو مرحله در اختیار کاربران قرار خواهد گرفت. گام نخست آن از طریق API یا رابط‌های برنامه‌نویسی نرم‌افزار مشترکی صورت عملی به خود می‌گیرد که برای شناسایی تماس مجاورت شخصی طراحی شده و دو شرکت آن را به زودی و با احتمال زیاد در میانه ماه مِی معرفی خواهند کرد. به لحاظ نظری، عملکرد ابزار به این ترتیب است که در ابتدا کاربر یکی از اپلیکیشن‌های ویژه COVID-19 و یا دیگر برنامه‌های کاربردی سلامتی را دانلود می‌کند که با API مشترک گوگل و اپل کار می‌کنند. همان طور که اشاره شد API مورد اشاره با هر دو پلتفرم اندروید و iOS سازگار است و به زودی ارائه خواهد شد. این اپلیکیشن حرکات و جابجایی کاربر را ردیابی می‌کند و زمانی که شخص دارای ویروس، مثبت بودن تست کرونای خود را داوطلبانه در برنامه مذکور اعلام نماید، اپلیکیشن می‌تواند از طریق API مشترک گوگل و اپل به کسانی که در نزدیکی فرد مبتلا هستند و در عین حال برنامه را هم نصب کرده‌اند، اطلاع دهد که احتمالا در معرض این ویروس قرار گرفته‌اند.

تکنولوژی مورد نظر گوگل و اپل، سبب ایجاد نگرانی‌ها و بحث‌های زیادی پیرامون حفظ حریم خصوصی کاربران شده است. در همین راستا، دو شرکت اعلام کرده‌اند که برای ارائه روش‌های ردیابی تماس از طریق برنامه‌های تخصصی مرتبط با ویروس کرونا، حریم خصوصی و امنیت کاربر را به عنوان محور اصلی در طراحی لحاظ خواهند کرد. با توجه به اینکه API مشترک دو شرکت هنوز عرضه نشده است، نمی‌توان در باره آن با اطمینان و به طور دقیق سخن گفت، اما می‌توان حدس زد که به احتمال زیاد نوعی رمزگذاری سرتاسر یا end-to-end encryption در این شیوه به کار خواهد رفت که از افشای نام فرد آلوده به ویروس جلوگیری می‌کند.

به نظر می‌رسد در این فناوری، برخلاف سایر روش‌ها مانند استفاده از اطلاعات GPS، موقعیت مکانی فیزیکی فرد ردیابی نخواهد شد، بلکه اساسا سیگنال گوشی‌های مجاور که در فواصل زمانی پنج دقیقه‌ای قرار دارند دریافت شده و سپس ارتباط میان آن‌ها در یک پایگاه داده ثبت می‌شود. به این ترتیب اگر فردی مبتلا به کرونا در محدوده حضور یافته باشد، می‌تواند آلوده بودن خود به این ویروس را به اپلیکیشن اعلام کند و تمام افرادی که ظرف روزهای گذشته از نظر مکانی در نزدیکی فرد بیمار حضور داشته‌اند، پیام هشداری مبنی بر قرار گرفتن در معرض ویروس دریافت خواهند کرد و بر این اساس می‌تواند برای انجام آزمایش یا قرنطینه کردن خود اقدام کند.

در گام بعدی و طی ماه‌های آینده دو غول فناوری قصد دارند شیوه ردیابی تماس را گسترش دهند؛ به این ترتیب که پلتفرم گسترده‌تری را با استفاده از بلوتوث برای ردیابی تماس فعال کنند و این فناوری را به طور مستقیم در سیستم‌عامل اندروید و iOS اضافه نمایند. در نتیجه برای استفاده از آن نیازی به دانلود و نصب اپلیکیشن‌های جداگانه نخواهد بود. این روش در مقایسه با به‌کارگیری API قدرتمندتر است و امکان مشارکت کاربران بیشتری را فراهم می‌آورد. گفتنی است که مطابق اعلام تیم مشترک گوگل و اپل، امکان بهره‌گیری از این قابلیت تنها منوط به موافقت و انتخاب کاربر خواهد بود.

پروژه مشترک گوگل و اپل از حدود دو هفته پیش آغاز شده است. یکی از دلایل مهم این همکاری، ضعف عمده ابزار ردیابی روی سیستم‌های تولیدشده توسط شرکت‌های مختلف بوده است. در ابزار ردیابی تماس، هر بار که کاربر این سیستم‌ها را در قالب اپ‌های مختلف به کار می‌برد، بهره‌وری آن را کاهش می‌دهد. به همین جهت میزان زیادی از سازگاری میان‌سیستمی مورد نیاز است تا ابزار ردیابی به خوبی کار کند. در عین حال، از مشکلاتی همچون مصرف انرژی توسط بلوتوث دستگاه و همان طور که اشاره شد مسائل مرتبط با حریم خصوصی و جمع‌آوری متمرکز داده نیز نباید غافل شد.

از آنجا که هنوز هیچ نمونه عملی از این رابط برنامه‌نویسی نرم‌افزار، چگونگی عملکرد بلوتوث و اپلیکیشن‌های ویژه کرونا و همچنین برنامه‌های کاربردی مرتبط با سلامتی در دست نیست که از این قابلیت پشتیبانی کند، نمی‌توان به طور دقیق و قطعی در خصوص آن اظهار نظر کرد. تمام آنچه تاکنون می‌دانیم این است که گوگل و اپل برای تسهیل روند ردیابی تماس میان افراد همکاری می‌کنند تا داده‌های مورد نیاز توسعه‌دهندگان را برای جلوگیری از گسترش ویروس COVID-19 فراهم نمایند.