واحد خبر mobile.ir : جنگ فناوری مابین چین و آمریکا دیر زمانی قبل از قرارگیری هواوی در لیست سیاه وزارت بازرگانی در می 2019 و حتی پیش از ریاست جمهوری دونالد ترامپ آغاز شده بود اما این رویارویی در طی سال‌های اخیر جنبه آشکاری به‌خود گرفته و دو طرف حداکثر تلاش خود را برای تحت فشار گذاشتن دیگری به‌کار می‌گیرند. در جدیدترین تحولات در این زمینه پس از اعلام برنامه احتمالی هلند و ژاپن برای پیوستن به آمریکا در جنگ تکنولوژیکی علیه چین، منابع خبری از احتمال توقف کامل اعطای مجوز صادرات به هواوی از سوی دولت آمریکا خبر دادند. دولت چین حالا در رویکرد تازه‌ای که “Whole Nation” یا تمام ملت نامیده از بسیج امکانات ملی برای مقابله با شرایط فعلی سخن می‌گوید.

شرکت‌های چینی طرف این ماجرا و در سطحی بالاتر کل مجموعه حاکمیت چین از همان ابتدا و پس از بروز اولین علائم هشداردهنده، تلاش‌های گسترده‌ای را برای تنزل و تخفیف نتایج قریب‌الوقوع تحریم‌ها به‌کار بستند که از آن جمله می‌توان به طراحی و ارائه سرویس موبایلی HMS و پلتفرم نر‌م‌افزاری Harmony OS هواوی، اولین طراحی متن‌باز RISC-V های‌سیلیکون برای غلبه بر محدودیت‌های Arm و سرمایه‌گذاری 2.25 میلیاردی دولت چین در شرکت سازنده تراشه SMIC اشاره کرد. این تلاش‌ها اما به‌خصوص در حوزه سخت‌‌افزار با توجه به انحصار فناوری‌های مدرن و پیشرفته و ارتباط اکثریت قریب به اتفاق آن‌ها با مالکیت معنوی شرکت‌های آمریکایی تا به امروز چندان موفق نبوده و با تحت فشار قرارگرفتن نام‌های مهم و تعیین‌کننده این صنعت مثل کوالکام و شرکت هلندی ASML برای قطع همکاری با طرف‌های چینی،‌ ابعاد جدی‌تری به‌خود گرفته است.

در این شرایط لیو هه (Liu He) سیاست‌مدار عالی‌رتبه و از اعضای شورای دولتی جمهوری خلق چین از راه‌کاری تحت عنوان “Whole Nation” یا تمام ملت برای برون‌رفت از بحران کنونی صنعت نیمه هادی سخن به میان آورد که در آن به صورت همزمان از قدرت دولت و بازار برای رشد در این حوزه استفاده می‌شود. وی در ادامه صنعت نیمه هادی را هسته اصلی سیستم‌های صنعتی مدرن تلقی کرد و آن را نه‌تنها برای پیشرفت و مدرن‌سازی بلکه برای امنیت ملی کشور ضروری دانست.

رویکرد Whole Nation که استفاده از آن در چین در دهه 1970 با تغییر کشور به اقتصاد بازار (market economy) متوقف شد، سیاستی بود که در طی آن دولت مرکزی وظیفه تجهیز و اختصاص منابع در سطح کشور را نه بر حسب نیاز بازار بلکه براساس اولویت توسعه برعهده داشت. در سال 2019 اما با اعمال تحریم‌های آمریکا بر شرکت‌های چینی هواوی و ZTE نوع جدیدی از سیاست Whole Nation از طرف شی جین پینگ (Xi Jinping) رییس‌جمهور جمهوری خلق چین بار دیگر در دستور کار این کشور قرار گرفت.

در نوع جدید این رویکرد برخلاف روش قبلی که دولت با نادیده گرفتن کامل مکانیزم بازار کنترل تمامی منابع و به‌کار بستن آن‌ها جهت توسعه کشور را بر عهده داشت، دولت بیش‌تر نقش یک راهنما و تخصیص‌دهنده (allocator) را بر عهده گرفته و از مکانیزم‌های بازار نیز برای اختصاص منابع استفاده می‌شود. در این رویکرد که برای کاهش هرچه بیش‌تر وابستگی به ورودی‌های خارجی طراحی شده، تجمیع و معطوف کردن منابع بر تکنولوژی‌های پیشرفته نظیر هوش مصنوعی و علوم کوانتومی مد نظر دارد. بازگشایی واحد‌های تحقیق و توسعه برای صنایع کلیدی مثل نیمه هادی‌ها، استحکام تحقیقات بنیادین و تأسیس لابراتورهای ملی از جمله نتایج مد نظر در رویکرد جدید Whole Nation به حساب می‌آیند که قرار است این کشور را در مسیر توسعه در فاصله سال‌های 2021 تا 2025 همراهی کنند.

در جست‌وجو برای یافتن نتایج عملی این رویکرد جدید می‌توان به شرکت چینی سازنده پردازنده Unisoc اشاره کرد که با وجود تحریم‌های تجاری آمریکا نه‌تنها موجودیت آن به خطر نیفتاده بلکه پیشرفت‌های قابل توجه‌ای را به‌خصوص در طی یکی دو سال اخیر به‌نمایش گذاشته است. Unisoc در زمره شرکت‌های اصطلاحا fabless قرار می‌گیرد که با وجود طراحی ریزپردازنده، تجهیزاتی برای تولید مستقل آن‌ها در اختیار نداشته و برای این کار به امکانات دیگر شرکت‌ها وابسته‌اند. نگفته پیداست که Unisoc‌ در مقایسه با دیگر نام‌های بزرگ در این صنعت همچون مدیاتک و کوالکام در جایگاه کاملا پایین‌تری قرار داشته و نشان آن را تنها در محصولات کاملا رده پایین و متوسط رو به پایین می‌توان سراغ گرفت. این شرکت اما در همین سطح از بازار نیز موفقیت چشمگیری از خود بر جای گذاشته تا جایی‌که براساس گزارش موسسه تحقیقاتی کانترپوینت در سه‌ماهه سوم سال 2022 نزدیک به 10 درصد از سهم بازار جهانی چیپ‌های حاضر در گوشی‌های هوشمند را به خود اختصاص داده و در این زمینه از سامسونگ نیز فراتر رفته است.

روایت این شرکت از توسعه یکی از نخستین چیپ‌های 5G این مجموعه نیز جالب توجه به‌نظر می‌رسد؛ جایی‌که ظاهرا بیش از 200 مهندس Unisoc سال گذشته در دوران قرنطینه کووید نزدیک به سه ماه به‌صورت شبانه‌روزی برای طراحی چیپ‌ستی که T820 نام داشت و سرانجام در نوامبر 2022 معرفی شد در دفتر این شرکت به‌سر برده‌اند. این شرکت همچنین جدیدا از راه‌کار ارتباطی 5G دیگری در رویداد MWC 2023 رونمایی کرده است. بدین‌ترتیب به‌نظر می‌رسد که شرکت Unisoc حداقل تا به این لحظه به‌دلیل تمرکز بر چیپ‌ست‌های رده پایین و غیر پیشرفته از تأثیر تحریم‌های آمریکا برکنار بوده و رشد قابل ملاحظه‌ای را رقم زده است. Unisoc نزدیک به 80 درصد از تولیدات خود را در بازارهای خارج از چین به فروش می‌رسد و 90 درصد از 5 هزار نیروی فعال آن در بخش تحقیق و توسعه مشغول به‌کارند. این شرکت که زیر مجموعه‌ای از هولدینگ مورد حمایت دولت Tsinghua Unigroup به حساب می‌آید در ماه گذشته به‌گزارش رویترز موفق به جذب سرمایه 10 میلیارد یوانی (نزدیک به 1.45 میلیارد دلار آمریکا) شده و درآمد آن در سال گذشته با رشد سالیانه 20 درصدی به 14 میلیارد یوان رسیده است.

شرکت Unisoc سال گذشته سه چیپ‌ست 5G به‌نام‌های T770 ،T760 و T820 را با لیتوگرافی پیشرفته 6 نانومتری extreme ultraviolet معرفی کرد که با این‌که هنوز تصمیمی برای تولید انبوه مدل آخر یعنی T820 گرفته نشده اما دو مدل اول به‌فاز تولید انبوه وارده شده‌اند و در حال حاضر در تولیدات برخی شرکت‌های چینی مثل ZTE و HiSense حضور دارند. Unisoc همچنین در پی استفاده از چیپ‌های 5G در کاربردهایی فراتر از کالای الکترونیکی مصرفی کاربران است که از آن جمع می‌توان به صنایعی مثل خدمات پزشکی، لجستیک، الکتریسیته و معادن اشاره کرد. به‌عنوان نمونه دیگری از رشد این مجموعه در حوزه‌ای متفاوت از گوشی‌های تلفن همراه باید به چیپ‌های اینترنت اشیاء Unisoc اشاره کرد که سال گذشته به رشد 146 درصدی دست پیدا کرده‌اند!

برای درک گستردگی مافوق تصور بازار چین تنها کافی‌ست به از یکی از آمارهای ارائه شده از طرف انجمن صنایع نیمه‌هادی چین (SEMI) استناد کنیم؛ جایی‌که تا پایان سال گذشته میلادی 3,243 شرکت طراحی چیپ‌ست در این کشور مشغول به‌کار بوده‌اند که از نظر تعدادی با افزایش 15 درصدی و از لحاظ درآمدی با رشد 16 درصدی نسبت به سال قبل روبرو شده‌اند. در این شرایط و با پیچیده‌تر شدن روابط تجاری آمریکا و چین رویه معمول نهادهای حاکمیتی هر دو کشور احتمالا بر حمایت و سرمایه‌گذاری‌های بیش‌تر در راستای بومی‌سازی صنعت نیمه هادی متمرکز شده و این صنعت به یکی از داغ‌ترین موضوعات جنگ سرد در یکی دو دهه آینده بدل خواهد شد.