واحد خبر mobile.ir : قلمروی هوش مصنوعی از دنیای دست نیافتنی کامپیوترها آرام آرام در حال گسترش به سمت زندگی عادی افراد بوده و حالا نه‌تنها این فناوری دوربین‌های موبایلی را برای گرفتن عکس‌های بهتر یاری داده و در افزایش توانایی‌های دستیارهای صوتی موثر است بلکه از چندی پیش با ظهور پدیده ChatGPT ارائه‌کننده گونه تازه‌ای از زندگی دیجیتال است. ChatGPT ربات گفت‌وگوی مبتنی بر هوش مصنوعی محصول استارت‌آپ OpenAI است که سرمایه‌گذاری به بزرگی مایکروسافت را در کنار خود می‌بیند. گوگل به‌عنوان یکی از شرکت‌های پیشرو در این زمینه در روز دوشنبه 6 فوریه 2023 (17 بهمن 1401) هوش مصنوعی جدید Bard را در پاسخ به ChatGPT‌ رونمایی کرده است.

گوگل با وجود سابقه نسبتا طولانی در تلاش برای ساخت و توسعه ابزارهای مبتنی بر هوش مصنوعی، این تلاش‌ها را تا به امروز معمولا در قالب گزارش‌ها و مقالاتی برای یافتن راه‌حلی موثر جهت تلفیق AI با استراتژی‌های کسب و کار فعلی این شرکت صرف کرده است. این شرکت نزدیک به دو سال پیش در جریان رویداد Google I/O 2021 از LaMDA (کوتاه شده Language Model for Dialogue Applications یا مدل زبانی برای کارکردهای مبتنی بر گفت‌وگو) به‌عنوان یک دستیار هوش مصنوعی مبتنی بر گفت‌وگو پرده برداشت که به گفته گوگل با ارائه یک مکالمه طبیعی و انسانی، روزی باعث تغییرات بزرگی در این صنعت خواهد شد. گوگل اما در صحنه‌ای که خود به‌نوعی آغازگر آن بود عملا دیرتر از سایر رقبا ظاهر شد و عنوان اولین هوش مصنوعی مبتنی بر گفت‌وگو که در اختیار کاربران عادی قرار می‌گیرد به‌رقیب حالا نام‌آشنای دیگری به نام OpenAI و محصول محبوب آن یعنی ChatGPT تعلق گرفت.

ChatGPT بر پایه مدلی از هوش مصنوعی موسوم به Transformer ساخته شده که گوگل به‌عنوان ابداع‌کننده آن شناخته می‌شود و در آن با ارائه رشته‌ای از کلمات، عبارت‌های متناسب بعدی پیش‌بینی می‌شد. تجربه OpenAI در این زمینه نشانگر این موضوع بود که چگونه تغذیه مدل ترانسفورمر با حجم عظیمی از داده‌ها و افزایش هرچه بیش‌تر توان کامپیوترهای تحلیل‌کننده این اطلاعات می‌تواند به شکل‌گیری سیستم نوینی با مهارت بی‌سابقه در تولید زبان یا تصویر منجر شود. گوگل اما حداقل در طی این سال‌ها وقتی صحبت از تبدیل تکنولوژی پشت پرده LaMDA به یک محصول واقعی و ملموس سخن به میان آمده است رویکرد محتاطانه‌تری را در پیش گرفته و جدا از نگرانی‌ها در مورد ارائه اطلاعات غلط به کاربران، کابوس موضع‌گیری‌های نژادپرستانه و جنسیت‌گرا و تکرار ادبیات نفرت‌انگیز موانع بزرگی را بر سر راه توسعه سریع این فناوری از سوی گوگل ایجاد کرده‌اند.

نگرانی از بابت این محدودیت‌ها در مقاطعی به جدایی و حتی اخراج برخی از مهندسان ناراضی از سیاست منفعلانه گوگل منجر شده تا جایی‌که برخی از کارمندان سابق گوگل اقدام به برپایی استارت‌آپ‌های مستقلی در این زمینه کرده‌اند. ChatGPT اما در مدت زمانی کوتاه به انفجار بزرگی در دنیای هوش مصنوعی بدل شد و این روزها نشان آن را تقریبا در هر سمت و سویی از انجام آسان تحقیقات دانش‌آموزی و دانشجویی گرفته تا تشخیص بیماری‌ها صرفا با گرفتن شرح حال بیمار می‌توان مشاهده کرد برخی خبرها حتی از امکان استخدام شدن خیالی ChatGPT به‌عنوان مهندس نرم‌افزار رده‌پایین گوگل سخن می‌گویند که در نوع خود جالب‌توجه به‌نظر می‌رسد. تعداد بازدیدکنندگان یکتای ChatGPT در ماه دسامبر به‌گفته UBS از 57 میلیون نفر عبور کرد که از این لحاظ حتی نسبت به رقیب بزرگی مثل TikTok نیز در جایگاه بهتری قرار می‌گیرد. زنگ خطر بزرگ برای گوگل در این میان اما با سرمایه‌گذاری 10 میلیارد دلاری مایکروسافت در ChatGPT به‌صدا در آمد و برخی از صاحب‌نظران از نقش بات مکالمه ChatGPT در تحول موتور جست‌وجوی Bing و کنار زدن گوگل سخن به میان آوردند.

گوگل اما ظاهرا قرار نیست به‌سادگی در رابطه با مهم‌ترین منبع درآمد خود یعنی جست‌وجو و تبلیغات مرتبط با آن مصالحه کند و هوش مصنوعی Bard را برای مقابله با ChatGPT به نمایش گذاشته است. Bard که به‌گفته سوندار پیچای (Sundar Pichai) مدیرعامل گوگل و آلفابت «به‌دنبال ترکیب وسعت دانش جهان با قدرت، هوشمندی و خلاقیت مدل‌های زبانی بزرگ ما است» در حال حاضر در اختیار «آزمایش‌کنندگان قابل اعتماد» بوده و در «هفته‌های آینده» ارائه می‌شود. این مدل به‌گفته گوگل نسخه سبک‌تری از هوش مصنوعی LaMDA را به‌کار گرفته که به قدرت پردازشی بسیارکمتری نیاز دارد و با ارائه شدن برای طیف وسیع‌تری از کاربران، بازخوردهای بیش‌تری را نیز ارائه می‌کند. در پیش‌نمایش ارائه شده برای معرفی Bard از ساختاری مبتنی بر گفت‌وگو و سوال مشابه ChatGPT استفاده شده و سپس با هشداری به کاربران در مورد امکان نامناسب یا نادرست بودن جواب، سه پاسخ با توجه به اطلاعات جمع‌اوری شده از وب ارائه شده است.

در مطلب بلاگ گوگل برای معرفی Bard امکان استفاده از آن برای مقاصد مختلفی از ترتیب دادن یک جشن خانوادگی تا مقایسه دو فیلم نامزد اسکار یا برنامه‌ریزی یک سفر تفریحی به اکوادور سخن به میان آمده و با این‌که می‌توان تصور کرد که یک مدل هوش مصنوعی با دسترسی به اطلاعاتی به عظمت گوگل چگونه امکان تعامل و گفت‌وگو در این زمینه‌ها را خواهد داشت اما مواردی از این دست احتمالا تنها به ارائه مطالب مشخص و ملموس محدود بوده و حداقل در مرحله اول از تلفیق عمیق پاسخ‌ها با برنامه کاری شما از روی تقویم خبری نخواهد بود. در این میان نگفته پیداست که هر در گفت‌وگویی که یک سر آن موجود ناشناخته‌ای به نام هوش مصنوعی قرار دارد باید از هرگونه تلاش برای گفتن سخنان نفرت‌انگیز، احمقانه و شرم‌آور پرهیز شود و از این رو گوگل برای «اطمینان حاصل کردن از این‌که پاسخ‌های Bard منطبق با معیارهای بالایی از لحاظ کیفیت، امنیت و منطبق بودن بر اطلاعات دنیای واقعی است» گفت‌وگوهای صورت گرفته با این سیستم را به‌دقت بررسی خواهد کرد.

به‌گفته مدیرعامل گوگل، این شرکت از ماه آینده روند همراه کردن توسعه‌دهندگان، سازندگان و شرکت‌های مستقل را برای آزمودن آن‌چه «Genereative Language API» نامیده شده آغاز می‌کند. این شرکت قرار است در طی زمان مجموعه‌ای از ابزارها و APIها را برای تسهیل ساخت برنامه‌ها و کاربردهای نوآورانه بیش‌تر با هوش مصنوعی ارائه کند.

در رابطه با قصد گوگل برای تلفیق Bard با سرویس‌های متعدد این شرکت به‌خصوص در زمینه جست‌وجو به‌طور ویژه به مواردی اشاره شده که در آن‌ها پاسخ مشخص و صریحی برای یک سوال وجود ندارد. در این حالت هوش مصنوعی گوگل با تلفیق کردن اطلاعات پیچیده و دیدگاه‌های بعضا متضاد پیرامون یک موضوع، پاسخ جامعی مشتمل بر اطلاعات مختلف را ارائه می‌دهد. یک مثال در این زمینه می‌‌تواند عکس‌العمل گوگل به این سوال باشد:‌ «آموختن پیانو آسان‌تر است یا گیتار و برای یاد گرفتن هریک چه میزان تمرین نیاز است؟» هوش مصنوعی گوگل در این حالت دیدگاه‌های مختلف و متضاد را از منابع مختلف دریافت کرده و یک پاسخ جامع و آماده را برای کاربران فراهم می‌کند.

رویکرد گوگل در این زمینه از همین ابتدا با سوالات و ابهامات متعددی روبروست که از آن جمله می‌توان به چگونگی ترسیم مرزهای سرقت ادبی در پاسخ‌های ارائه شده برای سوالات، نقش محتوای غیر رایگان و اصطلاحا اسپانسری در نتایج جست‌وجو، چگونگی ارزیابی سوالاتی که پاسخ درستی برای آن‌ها وجود ندارد و نقش کاربران در شخصی‌سازی و تغییر نتایج اشاره کرد. پاسخ به سوالات کوچک و بزرگی از این دست احتمالا نقش موثری در تعیین جایگاه رقبای پر قدرت این رده ایفا خواهد کرد اما فارغ از جایگاه و سهم شرکت‌ها از دنیای جست‌جو، آینده این صنعت در طی سال‌ها و دهه‌های آینده، به میزان زیادی به پیشرفت‌ها و تحولات مرتبط با هوش مصنوعی گره خورده و در آینده‌ای نچندان دور صفحات آشنای سرچ در موتوروهای جست‌وجوی فعلی احتمالا به بخشی از تاریخ فراموش شده اینترنت بدل خواهند شد.