واحد خبر mobile.ir : سیستم‌عامل اندروید در حال حاضر از دو معماری مجموعه دستورالعمل یا ISA (کوتاه‌شده Instruction Set Architecture) متفاوت یعنی Arm و x86 پشتیبانی می‌کند. اکثر دستگاه‌های اندرویدی شامل گوشی‌های هوشمند، تبلت‌، تلویزیون و اسمارت‌واچ‌ها از چیپ‌های مبتنی بر Arm استفاده می‌کنند. این در حالی است که معماری x86 عمدتا در تراشه‌های حاضر در رایانه‌های شخصی به کار گرفته می‌شود. حالا کمپانی گوگل در همایش RISC-V که ماه گذشته میلادی برگزار شد، به طور رسمی اعلام کرده که اندروید از معماری RISC-V پشتیبانی خواهد کرد و این شرکت در پی آن است که معماری مذکور را به «پلتفرم سطح یک» سیستم‌عامل محبوب گوشی‌های هوشمند تبدیل کند.

در این نشست لارس برگستروم (Lars Bergstrom)، مدیر مهندسی گوگل، همچنین به این نکته اشاره کرده که AOSP (پروژه متن باز اندروید) برای معماری RISC-V تنها به صورت 64 بیتی عرضه خواهد شد. امری که با برنامه بلندمدت گوگل برای توسعه اندروید هماهنگ است؛ چنان که گوشی‌های Pixel 7 نیز به‌طور پیش‌فرض بدون پشتیبانی از معماری 32 بیتی عرضه می‌شوند.

هرچند این نخستین باری نیست که اندروید روی معماری غیر از Arm یا x86 معرفی شده و پیش‌تر نیز این پلتفرم از معماری MIPS تا پیش از منسوخ شدن آن در سال 2018 پشتیبانی می‌کرد. با وجود این، برگستروم اشاره کرده که گوگل در پی ارائه ساختاری کارآمد و کامل از اندروید مبتنی بر معماری RISC-V است که فراتر از نمونه اولیه، قابلیت استفاده داشته باشد.

چرا RISC-V؟

RISC (کوتاه‌شده Reduced Instruction Set Computer) یکی از انواع معماری ریزپردازنده محسوب می‌شود که به جای مجموعه دستورهای بسیار اختصاصی، از مجموعه‌ کوچکی از دستورهای بهینه‌شده بهره می‌برد. معماری RISC-V بر خلاف Arm و x86 یک معماری متن باز به شمار می‌رود و همین مهم‌ترین نقطه قوت آن است؛ چرا که شرکت‌ها برای استفاده از این معماری نیازی به پرداخت حق‌ امتیاز یا بهره مالکانه ندارند. در مقابل، مجموعه‌هایی مانند کوالکام و مدیاتک که طراحی و تولید تراشه‌های مبتنی بر Arm را انجام می‌دهند، باید از این شرکت مجوزهای اختصاصی دریافت کنند. در نتیجه می‌توان انتظار داشت دستگاه‌های تولیدشده با نسل پنجم معماری RISC در مقایسه با نمونه‌های مبتنی بر Arm قیمت پایین‌تری داشته باشند.

از طرف دیگر، شرکت‌هایی که به دنبال کاهش وابستگی به رقبا یا تولیدکنندگان خارجی هستند، به طور جدی استفاده از این معماری را در دستور کار قرار داده‌اند. جالب آن که خود گوگل در حال حاضر از معماری RISC-V برای تراشه‌های امنیتی Titan M2 حاضر در محصولات پیکسل استفاده می‌کند و اینتل هم چیپ‌ست‌های RISC-V را به مشتریان تجاری خود ارائه می‌دهد. سال گذشته زمزمه‌هایی نیز در مورد اپل به گوش می‌رسید که احتمال دارد این شرکت چیپ‌های ساخته‌شده با معماری RISC-V را جایگزین برخی تراشه‌های مبتنی بر Arm کند.

به علاوه، یکی دیگر از بهترین ویژگی‌های معماری جدید آن است که توسعه‌دهندگان برای انتقال و اجرای برنامه‌های خود روی دستگاه‌های RISC-V نیازی به انجام فرایندهای پیچیده و طولانی ندارند. ART اساساً کدها را به دستورالعمل‌های اصلی دستگاه هدف ترجمه می‌کند و در واقع برنامه به جای Arm در قالب RISC-V ترجمه شده و مورد استفاده قرار می‌گیرد. البته کدنویسی اختصاصی این پلتفرم مساله متفاوتی است که به مانند اغلب اپ‌های اندروید با تکیه بر جاوا تولید می‌شود.

در کنار این موارد RISC-V به عنوان راه گریزی از رقابت‌های تجاری رو به فزونی در نظر گرفته می شود؛ چرا که مقر اصلی مجموعه RISC-V در حال حاضر در سوئیس است که می‌تواند به عنوان جایگاهی بی‌طرف برای ایالات متحده و چین عمل کند و آن را به گزینه‌ای جذاب برای شرکت‌های طراحی تراشه بدل سازد.

به گفته برگستروم در حال حاضر امکان دانلود و آزمایش نسخه بسیار محدودی از اندروید هماهنگ با RISC-V وجود دارد که البته از ART برای جاوا پشتیبانی نمی‌کند؛ مشکلی که به زودی و با پشتیبانی رسمی از شبیه‌ساز ART در حوالی سه‌ماهه نخست سال 2023 رفع خواهد شد.

برگستروم در این خصوص می‌گوید: «اندروید در واقع سیستم‌عاملی [مبتنی بر] جاواست. رابط کاربری [این سیستم‌عامل] به طور کامل بر جاوا استوار شده و سرویس‌ها، امکانات ارتباطاتی و حتی برنامه‌های اختصاصی آن در بیشتر موارد روی جاوا اجرا می‌شود». از این رو پشتیبانی از ART درها را برای ویژگی‌های تازه و متناسب با نیاز کاربران (مانند اپلیکیشن‌ها و رابط کاربری مناسب) در اندروید مبتنی بر معماری RISC-V خواهد گشود. او در ادامه فهرستی از ویژگی‌های آتی اندروید مبتنی بر RISC-V منتشر کرده اما به زمان‌بندی خاص ارائه آن‌ها اشاره‌ای نشده است.

دلیل تمایل شرکت‌ها برای خروج از سلطه Arm

اما پرسش مهم دیگر در این میان علت تمایل شرکت‌ها برای خروج از سلطه Arm است. نخستین مساله در این رابطه را باید در بی‌ثباتی و ناپایداری Arm جست‌وجو کرد. SoftBank، به عنوان مالک Arm، در سال 2020 در پی آن بود تا مجموعه تحت تملک خود را با دریافت 40 میلیارد دلار به Nvidia واگذار کند که در این مسیر با شکست مواجه شد؛ چرا که پس از تلاش شرکت‌هایی مانند کوالکام، گوگل و مایکروسافت، کمیسیون تجارت آمریکا (FTC) وارد عمل شد و شکایتی را علیه این قرارداد مطرح کرد. این معامله در نهایت به سبب ادعای نهادهای نظارتی ایالات متحده آمریکا مبنی بر مسائل ضد رقابتی به سرانجام نرسید.

از طرف دیگر، Arm (به عنوان یک شرکت بریتانیایی تحت مالکیت یک کمپانی سرمایه‌گذاری ژاپنی) را می‌توان یکی از قربانیان تحریم‌های تجاری علیه مجموعه‌هایی مانند هواوی دانست، تا جایی که این شرکت مجبور شد برای چند ماه ارتباط خود را با هواوی قطع کند.

همچنین شکایت Arm از کوالکام (به عنوان یکی از بزرگ‌ترین مشتریان خود) به خاطر خرید استارتاپ طراحی تراشه Nuvia و ادعای نقض حقوق مالکیت و مجوزهای مربوط به استفاده از طراحی و معماری پردازنده‌های این شرکت، تصویر چندان امیدبخشی را پیشِ روی دیگر تولیدکنندگان قرار نمی‌دهد.

در پایان گفتنی است که برای مشاهده نتیجه این تحولات باید مدتی منتظر ماند. اگر چه ارائه دستگاه‌های پرچم‌دار و قابل قبول بر اساس تراشه‌های مبتنی بر معماری RISC-V ماه‌ها به طول خواهد انجامید، اما تردیدی نیست که گوگل مسیرهای جدیدی با چشم‌اندازهای روشن را برای تولیدکنندگان خواهد گشود.