واحد خبر mobile.ir : فروش گوشی‌های هوشمند در دو سال گذشته با کاهش مواجه بوده و فعالان بزرگ این صنعت به دنبال یافتن عرصه‌های جدیدی برای افزایش سودآوری خود هستند. در این میان واقعیت افزوده به عنوان یکی از فناوری‌های جذاب دهه اخیر، توجه بسیاری از غول‌های فناوری را به خود جلب کرده است. این فناوری بر انواع گوناگونی از رایانه‌های قابل اتصال روی سر یا عینک‌های هوشمند مبتنی است که اشیای رایانه‌ای را بر تصاویری از جهان واقعی جای می‌دهند. برنامه‌های اپل برای حضور جدی در عرصه واقعیت افزوده به تدریج افشا می‌شود و علاقمندان فناوری بر اساس تجربه پیشین این شرکت در بازار اسمارت‌فون، در انتظار ایجاد تغییرات انقلابی و عرضه محصولات بی‌سابقه هستند.

با آن که اپل مخترع اسمارت‌فون نیست و شرکت‌هایی مانند Palm و بلک‌‌بری سال‌ها پیش از این کمپانی مشغول عرضه گوشی‌های همراه بوده‌اند، اما ابرشرکت آمریکایی با ارائه آیفون، روشی کاملاً جدید برای تعامل با رایانهها ارائه داد. امروزه اتصال دائمی به اینترنت، صفحه‌نمایش‌های لمسی و رابط‌های کاربری مبتنی بر آیکونهای قابل کلیک در اپلیکیشن‌ها، ویژگی‌های معمول گوشی‌های هوشمند به شمار می‌رود. حال آن که در آن زمان تمام این جنبه‌ها کاملا تازه و انقلابی به نظر می‌رسید.

گوشی‌های هوشمند تغییری اساسی در صنعت فناوری ارتباطی ایجاد کردند و مدل‌های کاملاً جدیدی از کسب‌وکار را ارائه نمودند. چنان که به عنوان نمونه ارزش بازار برنامه‌های کاربردی اینک به حدود 100 میلیارد دلار بالغ شده است. این دستگاه‌ها اینک به عنوان جایگزینی برای بسیاری از ابزارهای قدیمی‌تر، از دوربینهای دیجیتال گرفته تا سیستم های GPS داخل خودرو شناخته می‌شوند. بر اساس پژوهش‌های گارتنر، فروش گوشی‌های هوشمند برای نخستین بار به مدت دو سال پیاپی کاهش یافته و در واقع، رفته‌رفته می‌توان اسمارت‌فون‌ها را محصولاتی نسبتا قدیمی به شمار آورد.

گام بعدی این صنعت بر مجموعه فناوری‌هایی تمرکز دارد که معمولاً واقعیت افزوده (AR) یا واقعیت ترکیبی (MR) نامیده می‌شوند. این فناوری تازه نوعی سیستم رایانه‌ای را شامل می‌شود که در قالب عینک یا سربند جلوی چشم کاربر قرار می‌گیرد. کاربران در واقعیت افزوده، بر خلاف واقعیت مجازی که فضایی کاملا خیالی و ساخته‌شده توسط رایانه را ارائه می‌دهد، همچنان قادر خواهند بود بخش عمده‌ای از جهان واقعی را در مقابل خود ببینند، در حالی که متن‌ها و تصاویر رایانهای روی واقعیت ادراک‌شده از جهان قرار می‌گیرد.

ناظران و فعالان صنعت بر این باورند که اپل همان گونه که توانست عرصه گوشی‌های هوشمند را متحول کند، در پذیرش و ایجاد انقلابی در فناوری AR نیز بخت بالایی دارد. غول آمریکایی ظاهرا چندین سال است که‌ در حال آزمودن نمونه‌های اولیه‌ای از هدست‌های واقعیت افزوده است و گزارش‌های اخیر، از سوی منابع معتبری مانند بلومبرگ حاکی از آن است که این شرکت از اوایل سال 2022 قادر خواهد بود هدست‌هایی با بهای 3 هزار دلار به بازار عرضه کند.

البته اپل تنها شرکتی نیست که بر تولید چنین محصولاتی متمرکز است و شرکت‌های بزرگ و غول‌های فناوری، از جمله مایکروسافت، گوگل، فیس‌بوک و آمازون، نیز در این بازی بزرگ و جذاب مشارکت دارند.

آینده‌پژوهان و فیلمنامه‌نویسان ایده‌هایی را درباره آنچه ممکن است در آینده با عینک‌های پیشرفته رایانه‌ای تجربه شود، مطرح کرده‌اند. به طور مثال در یک از قسمت‌های سریال پادآرمانشهری «آینه سیاه» جهانی تصویر شده که در آن، افراد می‌توانند مردمان خاصی را از دامنه دید خود کنار بگذارند و چشم‌اندازهای مثبت با اطلاعات مهم دقیقاً هنگامی که می‌خواهید وارد گستره دید شما ‌شود.

امروزه استفاده از واقعیت افزوده امری متداول است و در بازی‌ها و اپلیکیشن‌هایی مانند Pokemon Go یا اپلیکیشن خط‌کش اپل (Ruler) شاهد استفاده از این فناوری هستیم. البته در این برنامه‌ها به جای عینک یا سربند AR از نمایشگر و دوربین گوشی استفاده می‌شود. در واقع، شرکت‌های معدودی که در حال حاضر به طور فعال به تولید عینکهای واقعیت افزوده می‌پردازند، بیشتر بر زمینه‌هایی همچون فرایندهای تولید یا کاربرد آن در پزشکی متمرکز هستند.

در این مقاله تلاش‌های پنج کمپانی برتر حوزه واقعیت افزوده یعنی اپل، گوگل، مایکروسافت، فیس‌بوک و آمازون مورد بررسی قرار گرفته است که در ادامه با این فعالیت‌ها بیشتر آشنا خواهیم شد.

اپل

همان طور که اشاره شد، شرکت‌های بزرگ فناوری در پی آنند که واقعیت افزوده را به نوآوری شگفت‌انگیز بعدی بدل سازند. موفقیت چشمگیر اپل در زمینه آیفون سبب شده چشم‌های بسیاری برای آینده فناوری جدید به این شرکت دوخته شود. هرچند کمپانی آمریکایی هرگز کار روی هدست، عینک یا هر نوع رایانه در قالب سربند را به طور رسمی تایید نکرده است. مایک بولاند (Mike Boland)، تحلیلگر فناوری و بنیانگذار شرکت ARtillery Intelligence، معتقد است اگر اپل بخواهد عینک AR تولید کند، با توجه به سابقه و خوشنامی آن در جای دادن فناوری‌های جدید در دل کاربران، می‌تواند «سرنوشت صنعت AR را تعیین کند».

بر اساس گزارش ماه گذشته بلومبرگ، نخستین محصول واقعیت افزوده اپل احتمالا سال آینده میلادی به بازار عرضه خواهد شد. با آن که مطابق شنیده‌ها این هدست‌ به باتری مجهز خواهد بود و برای واقعیت مجازی طراحی شده، اما دوربین‌هایی نیز برای استفاده از AR در آن تعبیه شده است. مطابق برآورد بلومبرگ، محصول اپل احتمالا چند هزار دلار قیمت خواهد داشت و در حجم اندکی به تولید می‌رسد. به این ترتیب، هدست اپل بیش از محصولی برای استفاده عموم، نوعی پلتفرم آزمایشی برای توسعه‌دهندگان نرم‌افزار خواهد بود.

البته به نظر می‌رسد که اپل در نهایت خواهد توانست درس‌های مورد نیاز را از هدست‌های واقعیت مجازی بیاموزد و سپس عینک سبک وزن AR را با نمایشگرهای شفاف تولید کند. اما بر اساس بررسی بلومبرگ، این پروژه هنوز در زمینه‌هایی همچون کوچک‌سازی ابعاد و فناوری لنز با برخی مسائل فنی روبرو است.

فناوری نمایشگر از دیگر عوامل محدودکننده در واقعیت افزوده به شمار می‌رود. نمایشگرهای شفافی که در حال حاضر در بازار ارائه شده‌اند، میدان دید محدودی دارند و با آن که گرافیک مورد نیاز را نمایش می‌دهند، اغلب برای استفاده در نور روز به اندازه کافی شفاف نیستند. از این رو می‌توان صفحه‌نمایش‌های کنونی را به طور کلی برای کاربردهای عمومی و روزانه مناسب دانست.

Nikkei Asia چندی پیش از همکاری اپل و شرکت تایوانی TSMC در زمینه تولید نوع جدیدی از نمایشگر واقعیت افزوده خبر داد که به طور مستقیم روی تراشه یا لایه اصلی آن پرینت می‌شود. اگر اپل سرانجام جهشی بزرگ را در فناوری نمایشگر AR آشکار سازد، به ویژه اگر فناوری مورد استفاده متعلق به خود این شرکت باشد، به مانند صنعت اسمارت‌فون، مسیر موفقیت را ظرف مدت چند سال خواهد پیمود و به یکی از ارکان این صنعت بدل خواهد شد.

البته تحلیل بالا بر این فرض استوار است که در زمان عرضه هدست اپل، نرم افزارهای ارزشمند برای استفاده از آن وجود خواهد داشت. چنان که اپل همینک کتابخانه نرم‌افزاری کاملی را برای استفاده آتی در فناوری واقعیت افزوده ایجاد نموده است. همچنین غول کوپرتینویی در سال 2017 نرم‌افزاری را با نام ARKit منتشر کرد که ابزارهایی را برای تعیین فاصله از یک جسم یا دیوار در اختیار سازندگان نرم‌افزار قرار می‌دهد و تشخیص حرکت گوشی یا شناسایی اندام‌ها در بدن انسان از جمله ویژگی‌های آن به شمار می‌رود.

تاکنون کمپانی‌هایی همچون Ikea ،Target و Amazon نرم‌افزار ARKit را به کار گرفته‌اند و از آن برای مواردی همچون جاگذاری مبلمان منازل به صورت مجازی استفاده کرده‌اند. همچنین شرکتWarby Parker از این برنامه برای امتحان کردن عینک قبل از خرید به‌صورت مجازی در اپلیکیشن خود بهره گرفته و Snap هم حسگرهای سه‌بعدی جدید آیفون را برای بهبود لنزهای تغییر چهره خود به کار برده است. اما در مجموع تعداد کمی از برنامه‌های مبتنی بر ARKit در میان کاربران موفقیت گسترده‌ای یافته‌اند.

اپل همچنین به آیفون‌های خود سخت‌افزاری اضافه کرده که کاربرد وسیع هدست‌های واقعیت افزوده را در آینده نزدیک نوید می‌دهد. آیفون‌هایی که اپل در سال 2020 عرضه کرده است، به حسگرهای پیشرفته Lidar مجهزند که در کنار مجموعه دوربین دستگاه جای دارند. این سنسورها می‌توانند فاصله اشیا را اندازه بگیرند و در حال حاضر برای اجرای فیلترهای سرگرم‌کننده و جلوه های عکاسی مورد استفاده قرار می‌گیرند. اما در صورت قرار گرفتن یک هدست پیشرفته در کنار گوشی، استفاده از آنها می‌تواند موارد کاربری بسیاری را شامل شود. به علاوه بر اساس اطلاعات منتشرشده، اپل در نظر دارد از این حسگرها در هدست خود نیز استفاده کند.

از سوی دیگر، با نگاه به شرکت‌هایی که اپل در سالیان اخیر خریداری کرده، می‌توان مسیر سرمایه‌گذاری این کمپانی را در زمینه فناوری شناسایی کرد. غول آمریکایی تولیدکنندگانی را در زمینه ساخت قطعات اپتیکی شفاف، سازندگان هدست و همچنین تولیدکنندگان محتوای واقعیت افزوده و مجازی خریداری کرده است که Akonia Holographics ،Vrvana ،Metaio ،Emotient ،Flyby Media ،Spaces و NextVR از آن جمله‌اند.

گوگل

گوگل نخستین شرکت بزرگی به حساب می‌آید که رایانه‌های قابل پوشیدن روی سر را با معرفی Google Glass در سال 2013 به طور رسمی به بازار عرضه کرد. بهای این دستگاه در آن زمان حدود 1500 دلار بود و بیش از همه، فعالان صنعت رایانه و کسانی را مد نظر داشت که خود گوگل آنها را «کاوشگران» می‌نامید.

رویکرد گوگل به این زمینه به طور قابل توجهی سبک‌تر و ساده‌تر از دستگاه‌هایی بود که از آن زمان تاکنون عرضه شده‌اند. این شرکت در Google Glass تلاش نکرد تا از پردازش پیشرفته برای ادغام گرافیک رایانهای با دنیای واقعی استفاده کند. بلکه دستگاه خود را به یک دوربین و نمایشگری کوچک و شفاف مجهز ساخت. دستگاه گوگل از این نمایشگر برای نشان دادن اطلاعات جزئی در پس‌زمینه دید کاربر استفاده می‌کرد.

البته Google Glass آماج انتقادات بسیاری قرار گرفت. دوربین فیلم‌برداری داخلی آن نوعی سوءظن را دامن می‌زد که مخالفان از آن به عنوان ابزاری برای نظارت کردن یاد می‌کردند. گوگل به دلایل گوناگون تولید این عینک را در سال 2015 متوقف کرد و آن را برای کاربردهای تجاری تغییر داد. حال پس از اعمال تغییرات، فروش این دستگاه با قیمت 999 دلار در برخی از فروشگاه‌های سخت‌افزاری این شرکت دوباره آغاز شده است.

یکی از کاربردهای کلیدی Glass در فناوری Augmedix نمود یافته که در آن از دوربین هدست برای کاهش زمان تشخیص و درمان پزشکان در روزهای پرمشغله استفاده می‌شود. دوربین این دستگاه بیماران را به افرادی متصل می‌سازد که توسط شرکت، برای ثبت و یادداشت جزئیات مهم و وارد کردن آن‌ها به پرونده بیمار، استخدام شده‌اند. به علاوه گوگل سال گذشته شرکت کانادایی North را خریداری کرده که تولیدکننده عینکهای هوشمند سبک وزن با قیمت هزار دلار است.

مایکروسافت

کمپانی مایکروسافت هدست واقعیت مجازی خود را با نام Hololens در سال 2015 معرفی و نخستین نسخه آن را یک سال بعد به بازار عرضه کرد. نسخه دوم این هدست اینک با قیمت 3,500 دلار در دسترس عموم قرار دارد. هدست مایکروسافت بیشتر به هدف استفاده در کسب‌وکارها و با شعار «با واقعیت ترکیبی هوشمندانه‌تر کار کنید» طراحی شده است.

مایکروسافت در وب‌سایت رسمی شرکت، بخش‌های تولیدی، خرده‌فروشی و مراقبت‌های بهداشتی را به عنوان موارد استفاده اصلی هدست خود معرفی می‌کند. بر اساس اعلام این کمپانی، هدست مایکروسافت در کارخانه‌ها با آگاهی‌رسانی از نحوه تعمیر یا کار با دستگاه‌های پیچیده به یاری کارگران می‌آید. به علاوه، شرکت آمریکایی پیشنهاد می‌کند که خرده‌فروشان به جای نمایشگرهای گران قیمت یا افزایش موجودی انبار، می‌توانند کالاهای خود را به صورت مجازی به مشتریان نشان دهند و سپس نسبت به تامین آن‌ها اقدام کنند.

فروشگاه مایکروسافت در حال حاضر 343 برنامه HoloLens را در خود جای داده است. البته هیچ یک از این‌ اپ‌ها شناخته‌شده نیستند و اغلب برنامه‌های دموی ساده‌ای به شمار می‌روند که طرح‌های گرافیکی مانند کیک تولد یا آتش بازی را نمایش می‌دهند.

مایکروسافت در سال 2018 با خرید شبکه اجتماعی واقعیت مجازی AltspaceVR، سرمایه‌گذاری قابل توجهی را در این فناوری آغاز کرده است. به علاوه کمپانی آمریکایی پیش از عرضه Hololens نیز 150 میلیون دلار برای خرید حقوق مالکیت معنوی یکی از شرکت‌های پیشرو در زمینه تولید عینکهای هوشمند پرداخت کرده بود.

فیس‌بوک

مدیر عامل فیس‌بوک، مارک زاکربرگ (Mark Zuckerberg)، از جمله مدیرانی محسوب می‌شود که بیش از دیگران به بیان امیدهای خود درباره واقعیت افزوده علاقه دارد. چنان که سال گذشته با اشاره به برداشت خود از این فناوری چنین گفته است: «با آن که انتظار دارم گوشی‌ها همچنان دستگاه اصلی ما در دهه‌ آینده باشند، روزی در دهه 2020 عینکهای واقعیت افزوده‌ پیشرفته‌ای در اختیار خواهیم داشت که رابطه ما با فناوری را بازتعریف می‌کنند.»

اشتیاق فیس‌بوک به واقعیت افزوده تا حدی ناشی از وابستگی این شرکت به سیستم‌عامل‌ گوشی‌های هوشمندی است که از سوی دیگر کمپانی‌های بزرگ عرضه می‌شود. به طور مشخص، فیس‌بوک سال‌هاست که از کنترل اپل بر اکوسیستم آیفون شکایت دارد و این منازعه اخیرا به جدالی علنی و شدید بدل شده است. چرا که اپل در حال برنامه‌ریزی برای تغییرات فنی در نرم‌افزار آیفون است و این اقدام به یکی از منابع درآمدی اصلی فیس‌بوک‌، یعنی تبلیغات روی گوشی‌ها، آسیب خواهد رساند.

حال اگر فیس‌بوک بتواند پلتفرم بزرگی را تولید کند، قواعد بازی را در آینده این صنعت در اختیار خواهد گرفت. زاکربرگ پیش‌بینی کرده که با کاربرد واقعیت افزوده، تغییرات اجتماعی عظیمی نیز روی خواهد داد و می‌توان در همه جا زندگی کرد از هر مکان به مشاغل مورد نظر دسترسی داشت.

فیس‌بوک درحال حاضر یکی از شرکت‌های پیشرو در زمینه واقعیت مجازی به شمار می‌رود و در سال 2014 شرکت Oculus را به مبلغی در حدود 2 میلیارد دلار خریداری کرد؛ اقدامی که آغازگر سرمایه‌گذاری عظیم این شرکت در فناوری‌های جدید شد. چنان که مطابق تخمین موسسه SuperData، حدود 1 میلیون واحد از آخرین نسخه عینک هوشمند 300 دلاری Oculus (مجهز به دوربین)، در ماه دسامبر گذشته فروخته شده است.

هدست های واقعیت مجازی با نصب دوربین در جلوی دستگاه و مجهز شدن به پردازنده قدرتمند، می‌توانند واقعیت افزوده را نیز با نمایش بلادرنگ جهان خارج ترکیب کنند. این ویژگی در هدست‌های اخیر Oculus اصطلاحا passthrough نامیده شده است. شیوه‌ای که ممکن است به رویکرد ابتدایی اپل نیز در صنعت واقعیت افزوده تبدیل شود.

شبکه خبری CNBC پیش‌تر گزارش داده بود که فیس‌بوک در حال کار روی عینک‌های سبک وزن AR است و امید دارد که با همکاری شرکت چندملیتی Luxottica، غول تولیدکننده عینک آفتابی، بتواند این محصول را به بازار عرضه کند. کمپانی بزرگ آمریکایی همچنین پروژه Aria را نیز در دستور کار دارد که نوعی عینک رایانه‌ای تحقیقاتی است. این عینک بدون نمایشگرهای پیشرفته AR، قادر است فیلم و صدا ضبط کند، حرکات چشم کاربر را ردیابی کند و به داده‌های مربوط به موقعیت مکانی دسترسی یابد.

آمازون

با آن که این کسب‌وکار عظیم آمریکایی از جمله شرکت‌هایی به شمار می‌رود که اشتیاق کمتری نسبت به کاربرد فناوری واقعیت افزوده دارد، اما عینک هوشمندی را با نام Echo Frames تولید و عرضه کرده است که از نمایشگر برخوردار نیست، بلکه از طریق الکسا یا همان دستیار صوتی آمازون، با کاربر ارتباط برقرار می‌کند.

آمازون همچنین به جنبه‌های مختلف واقعیت افزوده نیز پرداخته است و در پاییز سال گذشته اپلیکیشن Amazon Augmented Reality را منتشر کرد که البته یک نرم‌افزار جدی به شمار نمی‌رود. این اپ ازکدهای QR روی جعبه‌های عرضه محصولات آمازون برای فعال کردن بازی‌های کوچک و سرگرم‌کننده‌ای مانند تبدیل جعبه به یک ماشین مسابقه یا قرار دادن عینک آفتابی روی سر سگ خانگی استفاده می‌کند. آمازون در توضیح این برنامه نوشته است که «واقعیت افزوده شیوه جذاب و مفرحی برای استفاده دوباره از جعبه‌های آمازون است، تا زمانی که برای دور انداختن آن‌ها در سطل بازیافت آماده شوید». برنامه‌های دیگر کمپانی آمریکایی از واقعیت افزوده برای جاگذاری مبلمان در خانه کاربر استفاده می‌کنند تا پیش از سفارش آنلاین، از تناسب و اندازه مناسب وسائل خریداری‌شده اطمینان حاصل شود.

البته آمازون زمینه زیادی برای رویکرد جدی‌تر به واقعیت افزوده پیشِ رو دارد. این شرکت در حوزه بینایی رایانهای و نرم‌افزارهای تشخیص اشیای موجود در عکس و فیلم، تخصص ویژه‌ای دارد و دستیار صوتی پیشرویی را به بازار عرضه کرده که توانایی یکپارچگی کامل با هدست را داراست.

آمازون همچنین صدها هزار کارگر انباردار را در اختیار دارد که می‌توانند نخستین کاربران عینک‌های AR به شمار روند و از این ابزار برای پیدا کردن آسان‌تر کالاها در انباری بزرگ، از طریق برجسته کردن آن‌ها با گرافیک رایانه‌ای استفاده کنند.