واحد خبر mobile.ir : نقش ساعت‌ها و دستبندهای هوشمند در زندگی امروزی در ارتقاء سلامتی افراد لحظه به لحظه در حال افزایش بوده و بعد از کارکردهایی مثل تنظیم تنفس، محاسبه تعداد ضربان قلب، شمردن گام‌ها و محاسبه کالری و به نمایش گذاشتن نوار قلب حالا ورود به قلمرو جدیدی را تجربه می‌کنند که در صورت موفقیت بر زندگی بسیاری از افراد تأثیر شگرفی باقی خواهد گذاشت. اداره ثبت اختراعات و علائم تجاری آمریکا (USPTO) در روز پنج‌شنبه 11 فوریه 2021 (22 بهمن 1399) درخواست پتنت تازه‌ای را به نام شرکت اپل منتشر کرده که در آن از فناوری پیشرفته‌ای جهت اندازه‌گیری قند خون استفاده شده که برخلاف روش‌های عادی نیازی به دسترسی به خود خون وجود ندارد.

با این‌که خبرها و شایعات در مورد امکان سنجش گلوکز یا قند خون در نسل بعدی ساعت‌های هوشمند اپل (که به احتمال فراوان Apple Watch Series 7 نامیده می‌شود) به‌تازگی بر سر زبان‌ها افتاده اما این نخستین باری نیست که اطلاعاتی از این دست در رابطه با اپل منتشر می‌شود و نزدیک به چهار سال پیش نیز برخی منابع از تشکیل یک تیم فوق سری از مهندسان زیست پزشکی (biomedical) برای تحقیق در مورد راه‌کار غیر تهاجمی مانیتورنگ گلوکز (noninvasive glucose monitoring solution) سخن گفته بودند. در شرایط فعلی اما افزایش تعداد پتنت‌های مرتبط با این ویژگی را می‌توان احتمالا به نتیجه دادن تلاش‌های اپل مرتبط دانست.

سنجش قند خون برای بیماران دیابتی امری مهم و حیاتی بوده و ارتباط مستقیم آن با میزان تزریق انسولین برای تعادل گلوگز از این اهمیت بالا سخن می‌گوید. در شیوه‌های معمول سنجش گلوکز یک سوزن کوچک (lancet) برای خراش دادن سر انگشت و گرفتن چند قطره خون به‌کار گرفته شده سپس با قرار گرفتن این خون روی یک پد کوچک و انتقال آن به دستگاه، میزان قند خون مشخص می‌شود. راه‌کار اپل اما به‌کل متفاوت بوده و نیازی به خون افراد برای مشخص شدن گلوکز نخواهد بود و در نتیجه در صورت دستیابی به نتیجه‌ای قابل اتکا ضمن صرفه‌جویی در وقت و هزینه افراد، نیازی نیز به گرفتن خون نخواهد بود.

درخواست پتنت اپل با عنوان «تصویربرداری و طیف‌سنجی تراهرتزی در محیط‌های داینامیک با ارتقاء عملکرد از طریق حسگرهای محیطی» به ثبت رسیده و از همین ابتدا می‌توان شیوه کارکرد آن را تا حدودی حدس زد. در این شیوه به‌جای تاباندن نور به سطح پوست و بررسی نور برگشت داده شدن از سطح آن (که تا به امروز برای کارکردهایی مثل سنجش ضربان قلب به‌کار گرفته شده است) از تابش امواج الکترومغناطیسی تراهرتزی استفاده می‌شود که از آن طریق میزان «گاز، کیفیت و سلامت مواد سیال و جامد» تشخیص داده می‌شود. امواج تراهرتزی به گونه‌ای از امواج اطلاق می‌شود که سیکل آن‌ها در هر ثانیه یک تریلیون بار (10 به توان 12) تکرار می‌شوند.

در درخواست پتنت اپل در این رابطه آمده است: «یک فرستنده دستگاه الکترونیکی، یک موج الکترومغناطیسی (EM) را در یک باند فرکانسی تراهرتزی به‌درون یک محیط داینامیک ارسال می‌کند [و] یک گیرنده دستگاه الکترونیکی، موج EM بازتابی را از محیط دریافت می‌کند. طیف جذبی [دریافت شده سپس] با طیف جذبی شناخته‌شده از محیط انتقال... مقایسه می‌شود.» این شیوه که ابزاری شناخته‌شده در تلاش برای سنجش گلوکز خون است ظاهرا این بار برای شناسایی دیگر مشکلات سلامتی همچون سرطان پوست و دیگری بیماری‌های مرتبط با پوست نیز به‌کار گرفته خواهد شد.

در این میان البته به‌گفته اپل برخی محدودیت‌ها نیز پیش روی طراحان قرار دارد که از آن جمله باید به شیوه طراحی سنسور گاز اشاره کرد که در صورت حضور روی یک دستگاه الکترونیکی به نوعی دریچه برای گذر هوا از درون آن و جریان یافتن از روی سنسور گاز نیار دارد که جدا از ایجاد تغییرات در شکل ظاهری دستگاه، در تضاد با ویژگی ضد آب آن نیز قرار می‌گیرد. افزودن سنسورهای متعدد روی یک دیوایس الکترونیکی همچنین به بالا رفتن اندازه و قیمت دستگاه منجر شده و در مصرف انرژی آن نیز تأثیری منفی بر جای می‌گذارد. از این گذشته سنجش قند خون در دیوایسی به‌گستردگی و محبوبیت اپل واچ باید با دقت بسیار بالایی انجام شود چرا که هرگونه خطا در اندازه‌گیری این فاکتور ممکن است عواقب جبران‌ناپذیری را در بیماران به همراه داشته باشد.

در این درخواست پتنت و در هیچ‌یک از نمونه‌های مشابه دیگری که اخیرا در همین زمینه به نام اپل منتشر شده به کلمات گلوکز یا قند خون اشاره نشده اما در همگی آن‌ها سیستمی مبتنی بر طیف‌سنجی جذبی (absorption spectroscopy) پیشنهاد شده که پایه تمامی سیستم‌های سنجش گلوکز غیر تهاجمی (بدون گرفتن خون) به حساب می‌آید. به‌جز اپل کمپانی‌های متعدد دیگری نیز ساخت سیستم مشابه‌ای برای سنجش گلوکز بدون نیاز به گرفتن خون را در دستور کار خود قرار داده‌اند اما در این میان ظاهرا به موفقیت چندانی در این زمینه دست پیدا نکرده‌‌اند و اپل در صورت موفقیت در این مسیر نه‌تنها ساعت هوشمند خود را به جایگاهی متمایز و غیر قابل رقابت برای سایرین ارتقاء می‌دهد بلکه زندگی میلیون‌ها افراد درگیر با قند خون را نیز با تحول بزرگی روبرو می‌سازد. به‌گفته برخی منابع خبری، تیم تحقیقات دیابت شرکت اپل در دفتر جداگانه‌ای در پالو آلتو در منطقه سان‌فرانسیسکو بِی ایالت کالیفرنیا واقع شده و احتمالا مراحل انجام تست‌های عملی و مراحل راستی‌آزمایی این فناوری نیز در همین منطقه صورت خواهد گرفت. برخی شایعات و خبرهای تأیید نشده سامسونگ را نیز به‌عنوان شرکت دیگری معرفی کرده‌اند که برای ارائه این ویژگی در نسل بعدی ساعت‌های هوشمند خود تلاش می‌کند.

این شیوه در صورت موفقیت حداقل در سال‌های نخست احتمالا جایگاه پایین‌تری را در قیاس با روش‌های معمول و کلینیکی سنجش قند خون به خود اختصاص می‌دهد اما در گذر زمان با بالا رفتن دقت اندازه‌گیری و دسترسی به ابزار آسانی برای مانیتورینگ دائم قند خون احتمالا همچون سنجش ضربان قلب (که صحت و دقت آن در دیوایس‌های پیشرفته‌ای مثل اپل واچ ثابت شده است) سطح قابل اتکایی از اطلاعات را در اختیار افراد درگیر با این پروسه قرار می‌دهد.

در پایان باید به این نکته اشاره کرد که مثل تمامی دیگر پتنت‌ها، در این‌جا نیز تضمینی برای به‌واقعیت پیوستن اطلاعات ارائه شده در این سند وجود نداشته و ممکن است حداقل چندین سال دیگر تا تحقق آن در یک دیوایس واقعی زمان باقی مانده باشد.