واحد خبر mobile.ir : گزارش جدیدی که در روز چهارشنبه 18 دسامبر 2019 (27 آذر 1398) از سوی مؤسسه تحقیقاتی Futuresource منتشر شد، نشان می‌دهد بازار دستیارهای مجازی با شتاب مثبتی همراه است. طبق این گزارش، عرضه دستیارهای مجازی در سال 2019، با رشد 25 درصدی نسبت به سال قبل، به 1.1 میلیارد دستگاه رسید و انتظار می‌رود این رقم تا سال 2023 به 2.5 میلیارد دستگاه برسد. منظور از دستگاه در اینجا، دیوایس‌هایی‌ست که دستیارهای مجازی روی آنها فعالند، از جمله اسمارت‌فون‌ها، کامپیوترها، اسپیکرهای هوشمند و ... . داده‌های این گزارش نشان می‌دهد، در حال حاضر، Siri (دستیار مجازی اپل) با کسب 35 درصد از مجموع بازار جهانی در رتبه اول قرار دارد.

به گفته سایمون فارست (Simon Forrest)، تحلیلگر حوزه تکنولوژی در مؤسسه Futurecourse، همزمان با تبدیل دستیارهای مجازی به یک پدیده متداول در بخش‌هایی نظیر محصولات الکترونیکی و صنعت خودرو، هم‌اکنون رشد این دستیارها بی‌وقفه ادامه دارد. در واقع در سال 2020، عرضه محصولات مجهز به دستیار مجازی از محصولاتی که فاقد این دستیارها هستند، بیشتر خواهد بود.

همان طور که در مقدمه گفته شد، Siri با در اختیار داشتن 35 درصد از سهم بازار جهانی، محبوب‌ترین دستیار مجازی در دنیا به شمار می‌رود. این امر موفقیت مستمر آیفون و ای‌یرفون جدید اپل با نام AirPods Pro را نشان می‌دهد. لازم به ذکر است، از آیفون 4s – که در سال 2011 عرضه شد – تا کنون، تمامی آیفون‌ها به Siri مجهز بوده‌اند. به غیر از آیفون، دیگر محصولات اپل – از جمله کامپیوتر مک، تبلت آی‌پد، ساعت هوشمند اپل‌واچ، ای‌یرفون AirPods و اسپیکر هوشمند HomePod – نیز از این دستیار مجازی بهره‌مندند. گفنی‌ست، علی‌رغم محبوبیت بیشتر Siri نسبت به الکسا، اسپیکر هوشمند Echo در مقایسه با HomePod فروش بیشتری دارد.

Google Assistant (دستیار گوگل) و الکسا (دستیار آمازون) به‌ترتیب 9 و 4 درصد از این بازار را به خود اختصاص می‌دهند. جالب است بدانید، Google Assistant می‌تواند به عنوان یک اپلیکیشن مستقل روی آیفون یا آی‌پد هم نصب شود؛ قابلیتی که در حال حاضر برای هیچ‌یک از دستیارهای مجازی دیگر امکان‌پذیر نیست. ولی علی‌رغم این امتیاز بزرگ، سهم Google Assistant از این بازار تنها 9 درصد است. اگر گوگل قصد دارد در این عرصه همچنان یک رقیب جدی بماند، باید گستره نفوذ دستیار خود را افزایش دهد.

با وجود حذف کورتانا از Xbox، دستیار مایکروسافت (به لطف محبوبیت کامپیوترهای شخصی مجهز به ویندوز 10) هم‌اکنون 22 درصد از بازار جهانی را از آن خود نموده است. مایکروسافت در حال تغییر استراتژی خود در قبال کورتانا است. به این ترتیب که قصد دارد از طریق یکپارچه‌سازی کورتانا با آفیس 365 و مجموعه ابزارهای بهره‌وری (productivity)، حوزه تمرکز این دستیار مجازی را بیشتر به سمت محیط‌های سازمانی و اداری ببرد. ناگفته نماند، در کشور چین دستیار DuerOS (محصول Baidu) سریع‌ترین رشد را در بین دستیارهای مجازی داشته است، به گونه‌ای که با 6 درصد رشد نسبت به مدت مشابه سال گذشته، هم‌اکنون 15 درصد از سهم جهانی این بازار را در اختیار دارد.

در گزارش اخیر، کمیت مورد بررسی صرفا تعداد دیوایس‌هایی‌ست که این دستیارهای مجازی روی آنها سوار شده‌اند. اما یکی از نکات مهمی که در گزارش Futuresource مغفول مانده، میزان استفاده کاربران از این دستیارهای صوتی است. به عنوان مثال، فرض کنید یک کاربر گوشی آیفون داشته و در منزل نیز از دو اسپیکر هوشمند Echo و Google Home استفاده می‌کند. اما ممکن است میزان استفاده این کاربر از اسپیکرهای هوشمند (که به دستیارهای الکسا و Google Assistant مجهزند) به مراتب بیشتر از Siri در آیفون باشد. لذا به نظر می‌رسد، برای پی بردن به محبوبیت دستیارهای مجازی، میزان استفاده از آنها مهم‌تر از تعداد دیوایس‌هایی باشد که به این دستیارها تجهیز می‌شوند.

در حال حاضر بسیاری از محصولات توانایی پشتیبانی از چندین دستیار مجازی را دارند. در چنین مواردی، معمولا دستیار مورد نظر از طریق گزینه‌ای در پیکربندی انتخاب می‌شود. این گزینه به کاربر اجازه می‌دهد تا اکوسیستم صوتی دلخواه خود را انتخاب کند. اما فعلا تنها چند محصول انگشت‌شمار هستند که می‌توانند امکان کار کردن با چندین دستیار مجازی را به طور همزمان برای کاربر فراهم کنند. به گفته فارست، همان طور که انتظار می‌رفت، فروشندگان دستیارهای مجازی تمایلی به همکاری نداشته‌اند. اما به دنبال استقرار "طرح برهم‌کنش‌پذیری صوتی"، مطمئنا این روند در آینده دچار تغییر خواهد شد. هدف از ایجاد این برنامه، حصول اطمینان از این قضیه است که محصولات سازگار با فرمان‌های صوتی، از طریق چندین سرویس صوتیِ برهم‌کنش‌پذیر، بتوانند انتخاب و انعطاف را برای کاربران به ارمغان بیاورند.

از لحاظ جغرافیایی، منطقه آسیا اقیانوسیه طی یک سال اخیر در زمینه استفاده از دستیارهای صوتی تعبیه‌شده در محصولات، رشد خوبی داشته و 43 درصد از کل بازار جهانی را تشکیل داده است. Futuresource این امر را به افزایش نفوذ دستیارهای مجازیِ چینی‌زبان توسط شرکت‌هایی مثل علی‌بابا، شیائومی و Baidu و ... نسبت می‌دهد. در منطقه EMEA (شامل اروپا، خاور میانه و آفریقا) و قاره آمریکا، آمازون، اپل، گوگل و مایکروسافت همچنان به سلطه خود ادامه می‌دهند؛ Siri رتبه نخست خود را حفظ کرده و با توجه به گسترش پشتیبانی از Google Assistant در منطقه EMEA، رشد این دستیار در اروپا، خاور میانه و آفریقا قدرتمند بوده است.

پیشرفت‌های حاصل‌شده در در زمینه یادگیری ماشینی، موجب می‌شود که اندازه مدل‌های گفتاری به شکل چشمگیری کاهش یابد. به گفته فارست، این اتفاق، در کنار معرفی شتاب‌دهنده‌های شبکه عصبی در چیپ‌های سیلیکونی موجود در محصولات الکترونیکی مصرفی، باعث می‌شود که دستیارهای مجازی بتوانند مستقل از خود دیوایس – و بدون نیاز به دسترسی دائمی به فضای ابری – فعالیت کنند. در این صورت، امنیت حریم شخصی بهبود یافته و به علت کاهش تأخیر، قابلیت پیشرفته‌ای در زمینه مکالمه فراهم می‌شود. بد نیست بدانید، در ماه نوامبر آمازون با پایین آوردن نیازمندی‌های سخت‌افزاری محصولات برای استفاده از دستیار صوتی این شرکت، این امکان را فراهم کرد تا دیوایس‌هایی که در کلاس ریزکنترل‌کننده قرار دارند نیز بتوانند از اکوسیستم صوتی این شرکت بهره‌مند شوند. این کار در نتیجه ایجاد راه‌کاری جدید (بر مبنای بک الکسای مجازیِ داخلی) در فضای ابری حاصل شده است.

نوآوری فناوری در زمینه تولید مصنوعی گفتار، همچنان ادامه دارد. فارست در این باره می‌گوید: «حرکت به سمت تکنولوژی عصبیِ متن به گفتار، صداهای طبیعی‌تری را خلق می‌کند که الگوهایی [مثل] تکیه صوت، وزن کلام و لحن را شبیه‌سازی می‌کند. [حتی] آمازون یک مرحله جلوتر رفته و احساسات را در الکسا معرفی کرده که [می‌تواند حس] همدلی را منتقل کند. این پیشرفت‌ها در تکنولوژی صوتی ممکن است در ابتدا سطحی به نظر برسند، اما صدایی که کمتر لحن ربات‌گونه داشته باشد، باعث می‌شود مصرف‌کنندگان قابلیت‌های بیشتری را از دستیارهای مجازی خود انتظار داشته باشند [که در نتیجه] منجر به افزایش مشغولیت [با این دستیارها] می‌شود.»

دستیارهای مجازی در حال تبدیل به پلتفرم‌هایی هستند که توانایی پیشرفته‌ای در زمینه مکالمه داشته و از موقعیت و فحوای کلام نیز آگاهی دارند. نسل بعدی دستیارهای مجازی، برای آنکه بتوانند کاربرد خود را از یک مکانیسم ساده فرمان و کنترل فراتر ببرند، باید به طور هوشمندانه‌ای با اطلاعات مرتبط و زمان‌بندی‌شده مداخله کنند. اگر دستیارهای مجازی به چنین پیشرفتی برسند، بعید نیست که در آینده، تعامل با صوتِ کاربر به یکی از امکانات همیشگی در دستگاه‌های الکترونیکی مصرفی تبدیل شود.