واحد خبر mobile.ir : اکنون بیش از ربع قرن است که در حال تجربه سرویس پیام کوتاه یا SMS برای ارتباط هستیم و ظاهرا این همنشینی پس از این هم ادامه خواهد یافت. نخستین SMS پس از حدود 10 سال تلاش برای راه‌اندازی این سامانه، در دسامبر 1992 توسط مهندسی به نام Neil Papworth از طریق اپراتور Vodafone ارسال شد و محتوای آن این بود: «کریسمس مبارک!». اگر چه استفاده از اپ‌های پیام‌رسانی همچون واتس‌اپ، تلگرام، وایبر، لاین و برنامه‌هایی از این دست، به تدریج سبب شده کاربران کمتر از پیامک برای فرستادن پیام‌ استفاده کنند، اما SMS هنوز محبوبیت دارد تا جایی که مطابق برخی گزارش‌ها، 97 درصد از دارندگان گوشی در سراسر جهان همچنان پیام متنی ارسال می‌کنند.

در این مقاله با RCS آشنا می‌شویم؛ سرویسی که بناست در آینده جایگزین SMS شود و تجربه‌ای غنی با ارسال پیام‌های متنی و چند رسانه‌ای را در اختیار کاربران قرار دهد.

سوالی که در ابتدا به وجود می‌آید آن است که چه ضرورتی برای راه اندازی یک سیستم جدید پیام‌رسانی وجود دارد، در حالی که می‌توان از یکی از سیستم‌های پیام‌رسان موجود مانند واتس‌اپ یا تلگرام استفاده کرد؟ پاسخ آن است که این اپ‌ها یکپارچه نیستند، اما ارسال پیام از طریق شماره تلفن همراه یکی از ویژگی‌های کلیدی شبکه‌های موبایل است و همه گوشی‌ها به طور پیش‌فرض از آن پشتیبانی می‌کنند. در واقع، صرف نظر از برند گوشی و رقابت شرکت‌ها در این زمینه، هیچ دستگاهی با این فناوری ناسازگار نبوده است. هر کسی دارای شماره موبایل باشد، می‌تواند SMS دریافت یا ارسال نماید و اطمینان‌پذیری و در دسترس بودن این سیستم آن را پا بر جا نگاه داشته است. به همین ترتیب، استفاده از RCS نیز همین خصوصیت را دارد. یعنی علاوه بر امکان ارسال پیام متنی، می‌توان فایل‌های تصویری و ویدئویی را از این طریق با کیفیت بالا ارسال نمود.

RCS چیست؟

RCS (کوتاه‌شده Rich Communication Services به معنی سرویس‌های ارتباطی غنی) بخشی از استاندارد جدید و پیشرفته پیام‌رسانی است که به منظور بهبود عملکرد ارسال و دریافت پیام در دستگاه‌های همراه طراحی شده است. به بیان ساده‌تر، RCS سرویس جدیدی مشابه با اپلکیشن‌های پیام‌رسان است که همانند SMS و MMS از طریق اپراتورها ارائه می‌شود. از جمله ویژگی‌های این پروتکل پیام‌رسانی می‌توان به امکان ارسال پیام‌های تصویری تا حجم 10 مگابایت، چت گروهی، به اشتراک‌گذاری مکان و همچنین برقراری تماس تصویری اشاره کرد.

پیش از بیان ویژگی‌هایRCS بهتر است با مفهومی تحت عنوان پروفایل جهانی (یا Universal Profile) آشنا شویم. پروفایل جهانی، مولفه‌ای است که مجموعه‌ای از ویژگی‌های پیام‌رسانی و تماس پیشرفته را در کنار نحوه ساخت سرویس‌های ارتباطی برای پشتیبانی از این ویژگی‌ها مشخص می‌کند. اگر چه مشارکت در طرح پروفایل جهانی برای پشتیبانی از پیام‌رسانی پیشرفته ضروری نیست، اما این طرح برای شتاب دادن به گسترش و اطمینان از سازگاری طراحی شده است. این استاندارد توسط انجمن GSM ارائه شده است؛ بنیادی متشکل از شرکت‌ها و اپراتورهای شبکه که برای ایجاد استانداردی یکپارچه در صنعت ارتباطات فعالیت می‌کنند.

نخستین نسخه منتشرشده از استاندارد پروفایل جهانی، در نوامبر 2016 رونمایی شد که ویژگی‌های اصلی مانند یافتن شماره تماس‎های منطبق با RCS، ارسال پیام، چت گروهی، انتقال فایل، پیام صوتی، اشتراک‌گذاری ویدئو، قابلیت چند دستگاهی، اشتراک‌گذاری مکان و طراحی زنده (live sketching) را در بر می‌گرفت. دومین نسخه منتشرشده این استاندارد عمدتا متمرکز بر توسعه‌دهندگان و مواردی همچون رابط‌های برنامه‌نویسی نرم‌افزار (یا API)، یکپارچه‌سازی پلاگین، بهبود احراز هویت، امنیت اپ و مسیرهای ورودی برای اپلیکیشن‌های تجاری بود.

نقش گوگل در پیاده‌سازی RCS

کمپانی گوگل در سال 2018 از همکاری با برخی اپراتورهای بزرگ آمریکایی برای به‌کارگیری RCS خبر داد. نتیجه این همکاری، پروتکلی به نام Chat است که بر اساس پروفایل جهانی RCS طراحی شده است. اگر چه گوگل سابقه خوبی در ارائه پلتفرم‌های پیام‌رسان ندارد، اما باید توجه داشت که RCS استانداردی صنعتی است که از سوی اپراتورها پشتیبانی می‌شود. ویژگی‌ Chat آن است که به جای استفاده از ارتباطات cellular، متکی به اتصال data است.

گوگل عهده‌دار ارائه پلتفرم اصلی سرویس پیام‌رسان جدید است. شرکت Jibe که در سال 2015، توسط این کمپانی خریداری شد، کلاینت جهانی اندروید را بر مبنای پروفایل جهانی برای پیام‌رسانی پیشرفته ارائه داده است. به علاوه، گوگل سرویس میزبان اپراتور را برای راه‌اندازی و مدیریت سرویس‌های پیشرفته پیام‌رسانی بدون نیاز به نصب زیرساخت در اختیار اپراتورها قرار داده است. این پلتفرم با نام Jibe Hub، ارتباطی ساده با RCS را فراهم می‌کند. به این ترتیب، پیام‌ها از هر دستگاهی، بدون توجه به اپراتور، به سرعت رد و بدل می‌شوند. نکته دیگر آن که از طریق این پلتفرم، دسترسی به شبکه‌های RCS غیر گوگلی نیز امکان‌پذیر خواهد بود که برای اپراتورهای کشورهایی غیر از آمریکا مناسب است که نمی‌خواهند از زیرساخت گوگل برای ارائه خدمات خود استفاده کنند.

در واقع، Chat یک اپ پیام‌رسان اندرویدی نیست، بلکه نام کاربرپسندی برای پروتکل RCS است. با این حال، Chat در ابتدا تنها از طریق دو اپلیکیشن Android Messages و Samsung Messages در اختیار کاربران قرار می‌گیرد. شاید در نگاه اول، استفاده از تنها دو اپ محدودکننده به نظر برسد اما باید توجه داشت که اکثر سازندگان اندرویدی اسمارت‌فون، دستگاه‌های خود را با برنامه پیام‌رسان پیش‌فرض اندروید ارائه می‌کنند.

قابلیت‌های RCS

سیستم RCS بخش زیادی از بهترین قابلیت‌های اپلیکیشن‌های پیام‌رسانی مانند فیس‌بوک مسنجر، واتس‌اپ و به ویژه iMessage (برنامه پیام‌رسان اختصاصی اپل) را الگوی خود قرار داده است. از مهم‌ترین نقاط قوت این پروتکل در مقایسه با SMS می‌توان به محدودیت نداشتن در طول پیام و پشتیبانی از چت گروهی اشاره کرد. همچنین خوانده شدن پیام ارسال‌شده و در حال تایپ بودن مخاطب نیز از طریق این پروتکل در دسترس کاربران قرار می‌گیرد. از طریق RCS می‌توان انواع فایل مانند عکس‌های با رزولوشن بالا را ارسال کرد. این سامانه قابلیت به اشتراک‌گذاری عمومی فایل‌ها را نیز داراست و از طریق آن می‌توان فایل‌های پی‌دی‌اف را بدون نیاز به مراجعه به ای‌میل به راحتی ارسال نمود.

به طور کلی برای ارسال و دریافت پیام از طریق استاندارد RCS، هر دو طرف فرستنده و گیرنده باید از شبکه و اپ‌های پیام‌رسانِ سازگار استفاده نمایند. با این حال از آنجا که RCS، قابلیتی مبتنی بر اپراتور است، با استفاده از آن می‌توان به گوشی‌هایی بدون پشتیبانی از این فناوری هم پیام ارسال کرد. در این حالت، پیام در قالب SMS به دست کاربر خواهد رسید. همچنین، در RCS یک رابط مبتنی بر وب نیز در نظر گرفته شده است و به این ترتیب می‌توان به طور یکپارچه، هم از طریق گوشی و هم به کمک رایانه شخصی، پیا‌م‌ها را ارسال یا دریافت نمود.

RCS می‌تواند امکانات قابل توجهی را در اختیار کسب‌وکارها قرار دهد. از طریق RCS امکان ارسال محتوای سفارشی و ویژگی‌های تعاملی فراهم می‌آید. به طور مثال اگر بلیطی را خریداری کرده‌ باشید، دفتر هواپیمایی قادر خواهد بود تا کد QR بلیط را از طریق RCS برای شما ارسال کند.

درست است که اکثر این کارها از طریق SMS یا پست الکترونیکی هم قابل انجام است، اما در پروتکل RCS ارائه تجربه‌ای یکپارچه در قالب پلتفرمی مدرن مد نظر قرار دارد.

نقاط ضعف RCS

RCS هویت فرستنده هر پیام را تأیید می‌کند که سبب جلوگیری از فیشینگ و دیگر انواع کلاهبرداری خواهد شد. با این حال، یکی از مهم‌ترین نکاتی که استفاده از RCS را با چالش مواجه می‌سازد، پشتیبانی نکردن از رمزگذاری سرتاسر (end-to-end encryption) است که هم‌اینک در اپ‌های پیام‌رسانی مانند iMessage، واتس‌اپ و تلگرام به کار می‌رود و نبود آن باعث بروز نگرانی‌های امنیتی می‌شود. رمزگذاری سرتاسر به این معناست که تنها دو طرف ارسال‌کننده و دریافت‌کننده می‌توانند به پیام دسترسی داشته باشند و هیچ فرد دیگری قادر به مشاهده و دسترسی به محتوای پیام نخواهد بود.

آیا استفاده از RCS برای کاربران در سراسر جهان امکان‌پذیر است؟

برای استفاده از Chat چند نکته باید مد نظر قرار گیرد. نخست آن که اپراتور سیم‌کارت باید از پروتکل RCS پشتیبانی کند. دوم آن که نیاز به دستگاه همراه و همچنین اپ پیام‌رسانی است که از Chat پشتیبانی نماید. در نهایت، همان طور که پیش‌تر اشاره شد، دریافت‌کننده پیام نیز باید همین شرایط را داشته باشد و در غیر این صورت پیام ارسالی را در قالب SMS دریافت خواهد کرد.

ظاهرا در حال حاضر، برخی کاربران در سراسر جهان از استاندارد RCS برای ارسال و دریافت پیام استفاده می‌کنند. با این حال تعداد کاربران هنوز اندک است و راه درازی برای پیاده‌سازی کامل این پروتکل پیش روی اپراتورها قرار دارد.

بر اساس اعلام منابع خبری، اینک 55 اپراتور در سطح جهان از RCS پشتیبانی می‌کنند. علاوه بر اپراتورهای Sprint ،Verizon و AT&T در ایالات متحده، در اروپا، اپراتورهای Vodafone و Deutsche Telekom بسیاری از کشورهای اروپایی را تحت پوشش این فناوری قرار داده‌اند. همچنین برخی اپراتورها مانند Claro در آمریکای جنوبی و KT ،LG Uplus و SK Telecom در کره جنوبی هم استفاده از این سرویس را برای کاربران فراهم ساخته‌اند. ناگفته نماند که سازندگان مطرح اسمارت‌فون همچون آلکاتل، ایسوس، اچ‌تی‌سی، لنوو، ال‌جی، هواوی، سامسونگ و زدتی‌ای نیز در گوشی‌های خود پشتیبانی از این فناوری را در نظر گرفته‌اند.

از سوی دیگر، T-Mobile به عنوان نخستین اپراتوری که از نظر فنی ارائه‌دهنده RCS است، هنوز به طور کامل از پروفایل جهانی انجمن GSM پشتیبانی نمی‌کند. با این حال، این اپراتور آمریکایی در ماه ژوئن سال گذشته میلادی، نسخه 1.0 پروفایل جهانی را در گلکسی S7 و S7 Edge اجرایی کرد. Verizon نیز به آهستگی در حال عرضه این پروتکل به مشتریان خود است و در همین راستا، حدود سه هفته پیش، از راه‌اندازی RCS روی Pixel 3 و Pixel 3 XL خبر داد.

سخن پایانی

کارشناسان حوزه فناوری عقیده دارند که رویکرد اپل نسبت به فناوری جدید، تأثیر عمده‌ای بر سرعت پذیرش RCS در جهان خواهد داشت. البته پشتیبانی نکردن آیفون از این قابلیت به این معناست که کاربران بازارهای غربی، که عمده سهم بازار اپل را تشکیل می‌دهند، هنگام نیاز به چت از طریق اپلیکیشن‌ باید همچنان به اپ‌هایی مانند واتس‌اپ متوسل شوند. در واقع استفاده از RCS باعث می‌شود که iMessage برای دارندگان گوشی‌های اپل کاربرد چندانی نداشته باشد و شاید به همین دلیل، تیم کوک و دیگر مدیران این غول آمریکایی تمایل زیادی به پذیرش و پشتیبانی از این سیستم جدید ندارند.