واحد خبر mobile.ir : بر اساس تازه‌ترین گزارش فایننشال تایمز در روز دوشنبه 3 جولای سال جاری میلادی (12 تیر 1402)، دولت چین به زودی کنترل‌های جدید صادراتی را برای دو فلز مهم گالیوم و ژرمانیوم اعمال خواهد کرد؛ فلزاتی که در صنایع نیمه‌رسانا، مخابرات، انرژی خورشیدی و خودروهای الکتریکی کاربرد دارند. محدودیت‌های تازه صادراتی از دید بسیاری از تحلیل‌گران نشانه تشدید جنگ تجاری فناوری چین با ایالات متحده و اروپا و احتمالا بخشی از قانون جدید سیاست خارجی کشور کمونیستی است که دولت را قادر می‌سازد اقدامات متقابل و محدودکننده مرتبطی را در قبال آمریکا و متحدانش انجام دهد.

دولت کمونیست چین در سال‌های اخیر همواره در تلاش برای سلطه یافتن بر قلمرو فناوری پیشرفته، از محاسبات کوانتومی تا هوش مصنوعی و تولید تراشه بوده است. در مقابل ایالات متحده نیز اقدامات تهاجمی فزاینده‌ای را برای جلوگیری از دستیابی چین به چنین موقعیتی در دستور کار قرار داده و از متحدان خود در اروپا و آسیا هم خواسته با این فرایند همراهی کنند؛ شیوه‌ای که تا به حال تا حدودی موفقیت‌آمیز بوده است. البته این جنگ تجاری بسیاری از سیاست‌گذاران را نیز بر آن داشته تا برای پرهیز از آسیب‌های ناشی از این نبرد، زنجیره تأمین خود را از وابستگی به تجهیزات خارج از کشور رها سازند.

در هفته‌های اخیر نیز جنگ لفظی آمریکا و متحدانش با چین شدت گرفته است. چنان که به گفته برخی منابع آگاه، دولت جو بایدن در حال برنامه‌ریزی برای جلوگیری از فروش برخی تراشه‌های مورد استفاده در برنامه‌های هوش مصنوعی به این کشور است. دولت کمونیستی نیز در اوایل سال جاری میلادی استفاده از محصولات شرکت تراشه‌ساز آمریکایی Micron Technology را به بهانه مشکلات امنیت سایبری در برخی از صنایع حیاتی خود ممنوع کرده است.

حالا هم مطابق قوانین جدید صادراتی دولت پکن، شرکت‌های این کشور باید از ابتدای آگوست سال جاری میلادی، پیش از عرضه جهانی گالیوم و ژرمانیوم و همچنین ترکیبات شیمیایی و محصولات در بردارنده این مواد، از دولت چین مجوز دریافت کنند. چین بزرگ‌ترین تولیدکننده گالیوم و ژرمانیوم در جهان به شمار می‌رود و ذخایر قابل توجهی از این مواد معدنی را در اختیار دارد؛ چنان که بر اساس اعلام منابع خبری حدود 94 درصد از تولید گالیوم جهان در انحصار دولت چین قرار دارد. از این رو اِعمال محدودیت‌های صادراتی این کشور می‌تواند تأثیر قابل توجهی بر بسیاری از صنایع، از جمله نیمه‌رسانا، تولید LED و انرژی خورشیدی داشته باشد. در عین حال، نگرانی از تأثیر کنترل صادرات و اثر معکوس آن ناگزیر به شرکت‌های چینی هم آسیب خواهند رساند. به گفته مدیر عامل یک شرکت سازنده نیمه‌رسانا در چین «این کار در کوتاه مدت تأثیر محدودی بر بازار بین‌المللی خواهد داشت، اما در دوران رکود بر کسب‌وکار تولیدکنندگان چینی تأثیرگذار خواهد بود.»

اقدام تازه دولت چین می‌تواند پاسخی به تحریم‌های گسترده ایالات متحده آمریکا علیه بخش‌های نیمه‌رسانا و ابررایانه این کشور باشد که از اکتبر 2022 اِعمال شد. از سوی دیگر، دولت هلند نیز چندی پیش از برنامه خود برای محدود ساختن فروش دستگاه‌های پیشرفته لیتوگرافی ASML Holding NV به شرکت‌های چینی خبر داده است؛ اقدامی که مخالفت شدید دولت این کشور را برانگیخته است.

به گفته متخصصان، این اقدام تأثیر جدی بر تولید قطعات با عملکرد بالا (high-performance) مانند GPU ،CPU و حافظه نخواهد داشت. اما نیترید گالیوم (GaN) و آرسنید گالیم (GaAs) برای تولید تراشه‌های مدیریت انرژی، تقویت‌کننده‌های فرکانس رادیویی، LED و موارد دیگر ضروری هستند. آنتونی لیپمن (Anthony Lipmann)، مدیر گروه تجارت فلزات لیپمن والتون و شرکا، در واکنش به تصویب این قانون از سوی چین از آن به عنوان امری مخرب یاد کرده که می‌تواند بر صنایع پیشرفته یا در اصطلاح high-tech تأثیر جدی بگذارد.

گالیوم و ژرمانیوم هر دو محصولی فرعی در روند فرآوری زغال سنگ و بوکسیت در تولید آلومینیوم محسوب می‌شوند. به غیر از چین، ژاپن، کره‌جنوبی، روسیه و اوکراین از جمله کشورهایی به شمار می‌روند که به منابع گالیوم دسترسی دارند.استخراج فلز ژرمانیوم نیز که ابتدا در اواسط قرن بیستم برای ساخت نخستین ترانزیستوها مورد استفاده قرار گرفت، در کانادا، بلژیک، آمریکا و روسیه امکان‌پذیر است.

گالیوم و ژرمانیوم گرچه فلزات کمیابی به شمار نمی‌روند، اما چین استخراج و عرضه آنها را ارزان نگاه داشته و از این رو تولید آن‌ها در سایر مناطق، به افزایش قیمت خواهد انجامید. البته این افزایش قیمت به احتمال زیاد موقتی خواهد بود؛ زیرا سبب می‌شود استخراج این دو فلز در نهایت برای سایر کشورها مقرون به صرفه‌تر شده و سلطه چین بر بازار گالیوم و ژرمانیوم کاهش یابد. چنان که به گفته یکی از تحلیل‌گران، هنگامی که چین دست از سرکوب قیمت‌ گالیوم و ژرمانیوم بردارد، استخراج این فلزات در غرب امکان‌پذیرتر خواهد شد. شاید چین در کوتاه‌مدت شاهد رشد قیمت این فلزت باشد، اما پس از آن سلطه این کشور بر بازار از بین می‌رود؛ درست همان تجربه‌ای که پیشتر در مورد آنتیموان، تنگستن و دیگر عناصر کمیاب رخ داد.

در پی این تصمیم دولت چین، سهام شرکت‌های تولیدکننده قطعات ترکیبی نیمه‌رسانا، از جمله Wolfspeed و NXP در بازگشایی معاملات سهام ایالات متحده در روز دوشنبه، با اندکی تغییر با قیمت‌های بالاتر همراه بودند. این در حالی است که تاکنون هیچ اظهار نظر رسمی از سوی مدیران این شرکت‌ها در خصوص تصمیم اخیر دولت چین منتشر نشده است.