واحد خبر mobile.ir : گوگل مپس و Google Earth برنامه‌های پرکاربرد و محبوبی هستند که برای مسیریابی و دریافت اطلاعات جغرافیایی زمین به کار می‌روند. تامس اسکوبار (Thomas Escobar) مدیر ارشد محصول گوگل در روز 13 دسامبر 2019 (22 آذر 1398) طی پستی در بلاگ شرکت برای نخستین بار به بیان جزئیاتی درباره این دو نرم‌افزار، میزان پوشش و روش‌های گردآوری داده در آنها پرداخته است. او در ابتدا توضیحاتی درباره Street View ارائه کرده که 12 سال از عمر آن می‌گذرد و اینک خودروهای آن به سفیران گوگل در سراسر جهان تبدیل شده‌اند. به گفته اسکوبار در این مدت، خودروهای Street View برای ثبت تصاویر نقشه‌ها، کلانشهرها و روستاهای دورافتاده را پشت سر گذاشته‌اند.

بر اساس آمارها، این غول آمریکایی با استفاده از تصاویر Street View تاکنون توانسته است بیش از 10 میلیون مایل (برابر با حدود 16 میلیون کیلومتر) از مسیرهای جهان را پوشش دهد؛ عددی که به گفته شرکت، معادل بیش از 400 بار گردش به دور کره زمین است. افزون بر این، گوگل اعلام کرده که تصاویر ماهواره‌ای مرتبط با بیش از 36 میلیون مایل مربع (حدود 93 میلیون کیلومتر مربع) از سطح زمین در Google Earth ثبت شده است که به معنای پوشش 98 درصد مناطق مسکونی زمین در این برنامه است و تنها 2 درصد از کره خاکی تا به امروز برای گوگل قابل دسترسی نبوده است. ایتن راسل (Ethan Russel)، یکی از مدیران محصول گوگل مپس، در این خصوص می‌گوید: «تصویربرداری محوری‌ترین عامل در تمام کارهایی است که ما انجام می‌دهیم. ما این کار را به عنوان پایه اصلی کل فرآیند نقشه‌سازی می‌نگریم.»

فکر راه اندازی Street View را نخستین بار لری پیج (Larry Page) مطرح کرد؛ یکی از بنیان‌گذاران گوگل که اوایل دسامبر سال جاری میلادی همراه با سرگی برین (Sergey Brin) از مدیر عاملی هولدینگ آلفابت (شرکت مادر گوگل) کناره‌گیری نمود. هدف او از این طرح، ارائه نقشه‌ای 360 درجه از زمین بود که نه تنها خیابان‌ها و بزرگ‌راه‌ها را شامل شود، بلکه نقاط دیدنی سراسر جهان و حتی کوه‌ها را نیز نمایش دهد. به همین منظور گوگل خودروهای مخصوصی را در نظر گرفت که هر کدام مجهز به 9 دوربین غیر حرارتی یا athermal هستند و می‌توانند تصاویری با کیفیت بالا را ثبت نمایند. غیر حرارتی بودن این دوربین‌ها به آنها امکان می‌دهد که در شرایط مختلف آب‌وهوایی (از هوای بسیار گرم تا بسیار سرد) بدون تغییر فوکوس، عکس‌برداری نمایند. جالب آن که هر یک از این خودروها از مرکز پردازش تصویر و حسگرهای لایدار (lidar) بهره می‌برند که برای اندازه‌گیری دقیق فاصله از پرتوهای لیزر استفاده می‌کنند. گوگل در مناطقی مانند جنگل‌ها و کوه‌ها که امکان حرکت خودرو وجود ندارد، افرادی مجهز به کوله‌‌پشتی‌های مخصوص موسوم به trekker را اعزام می‌کند تا تصاویر نقاط مختلف جهان را ثبت و گردآوری نمایند. پس از جمع‌آوری تصاویر نیز از روش تصویرسنجی یا photogrammetry برای تراز کردن و در کنار هم قرار دادن مجموعه‌ای از عکس‌ها استفاده می‌شود.

اطلاع از حجم داده‌هایی که ثبت تصاویر در اختیار گوگل قرار می‌دهد، سبب افزایش نگرانی‌های برخی افراد در سراسر جهان شده است. این گروه فکر می‌کنند که شرکت در حال حاضر اطلاعات زیادی درباره مردم، فعالیت آنها در فضای آنلاین و محیط پیرامون‌شان در دست دارد. گوگل نیز مانند دیگر شرکت‌های بزرگ فناوری، به سبب فعالیت‌های مرتبط با جمع‌آوری داده‌ها تحت فشار قرار دارد. بخش بزرگی از درآمد سالانه نزدیک به 140 میلیارد دلاری این شرکت به تبلیغات هدفمند تعلق دارد که عمده آنها از طریق اطلاعات کاربران به دست آمده است. گزارش‌ها نشان می‌دهد که گوگل مپس با بیش از 1 میلیارد کاربر در هر ماه، یکی از محبوب‌ترین محصولات گوگل به شمار می‌رود که فرصت‌هایی برای ارائه تبلیغات محلی نیز در اختیار غول جست‌وجوی جهان قرار می‌دهد. با این حال شرکت هیچ گاه رقم دقیق حاصل از درآمد تبلیغات در این پلتفرم را اعلام نکرده است.

البته سرویس گوگل مپس در سال‌های گذشته با انتقاداتی مواجه شده است. به طور مثال، آسوشیتدپرس در سال 2018 گزارش داد که این برنامه حتی پس از خاموش شدن قابلیت مکان‌یابی در گوشی‌های هوشمند، باز هم محل کاربران را ردیابی می‌کند. همچنین بر اساس گزارش‌ها گوگل از سوی برخی سازمان‌ها، متهم به ارائه داده‌های موقعیت مکانی کاربر به نهادهای مجری قانون و دیگر آژانس‌های فدرال شده است.

راسل در ادامه ضمن اشاره به این که گوگل تمام تصویرهای ماهوار‌ه‌ای خود را از شرکت‌های دیگر دریافت می‌کند، تأکید کرده که تصاویر نقشه‌برداری گوگل از مکان‌های عمومی به دست می‌آید که افراد هنگام عبور از خیابان یا پرواز با هواپیما نیز آنها را مشاهده می‌کنند.

البته گوگل مدتی برنامه‌های بلندپروازانه‌ای در سر داشت و در سال 2014، شرکت Sky Box، فعال در زمینه تصویربرداری ماهواره‌ای با وضوح بالا، را با هدف به‌روز نگه داشتن سرویس نقشه خود خریداری نمود. اما سه سال بعد این مجموعه را به فروش رساند و از کسب‌وکار تصویربرداری ماهواره‌ای خارج شد.

گوگل در سال‌های گذشته تلاش کرده سرویس نقشه خود را به جای آن که تنها ابزاری برای ناوبری باشد، به مرکز اطلاعات تبدیل کند؛ به طوری که در چند ماه گذشته، قابلیت‌‌های ترجمه، گزینه‌های تحویل غذا و اطلاعاتی درباره پروازها و رزرو هتل را به گوگل مپس افزوده است. اما این سرویس در اغلب موارد در مورد موقعیت‌های مکانی (شامل نمای بیرونی یک ساختمان خاص یا توپوگرافی یک منطقه مشخص) و نحوه دسترسی به آنها مورد استفاده قرار می‌گیرد.

گوگل برای نشان دادن ظرفیت‌ خود در زمینه تصویرهای نقشه‌برداری به ابزار Live View نیز اشاره کرده است که با استفاده از واقعیت افزوده کار می‌کند. در واقع، یکی از هدف‌های طراحی Live View، حل مشکل نقطه آبی یا blue dot در سرویس نقشه است که با استفاده از ابزار جدید، جهت صحیح حرکت از طریق دوربین گوشی هوشمند به کاربر نشان داده می‌شود. همچنین از آنجا که جی‌پی‌اس گوشی‌ها به اندازه کافی دقیق نیست، برای تشخیص دقیق موقعیت مکانی و مسیر، فناوری جدیدی با عنوان محلی‌سازی فراگیر (یا global localization) مورد استفاده قرار می‌گیرد که در آن میلیاردها تصویر Street View با تصویر حاضر در صفحه در گوشی مقایسه و سپس مسیر درست به کاربر نمایش داده می‌شود.

گفتنی است که تصاویر ماهواره‌ای گوگل در کنار جنبه‌های عمومی و تجاری، کاربردهای جالب توجه و بشردوستانه‌ای هم دارند. به طور مثال، حدود سه سال پیش، مجموعه CNET گروهی تحقیقاتی را به منظور بررسی نقش فناوری در پاکسازی میدان‌های مین بازمانده از چندین دهه جنگ داخلی به کشور آنگولا اعزام کرد. در این پژوهش مشخص شد که یک سازمان غیر انتفاعی مستقر در انگلیس که پاکسازی زمین‌های مین‌گذاری‌شده را بر عهده دارد، با تکیه بر تصاویر هوایی Google Earth میدان‌های مین را شناسایی می‌کند.